Od tego, ile mamy lat, jaką mamy kondycję, jakim zdrowiem się cieszymy, zależy to, jakie badania profilaktyczne powinniśmy wykonywać. Z wiekiem uważniej musimy przyglądać się temu, jak funkcjonuje nasz organizm. Badania pomagają wykryć choroby we wczesnym stadium ich rozwoju, ale to nie jedyny ważny aspekt. Mogą nam również wskazać, jak tryb życia wpływa na nasz organizm.

Jakie badania, w jakim wieku?

Każdy dorosły człowiek powinien raz w roku wykonać podstawowe badania profilaktyczne. Jest ich kilka:

pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
morfologię krwi z rozmazem,
OB,
poziom cukru we krwi,
badanie ogólne moczu,
badanie ginekologiczne i cytologię (kobiety)
rentgen klatki piersiowej (osoby palące papierosy).

Skierowanie powinien wystawić lekarz rodzinny

Zgodnie z art. 32 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, świadczeniobiorca ma prawo do świadczeń z zakresu badań diagnostycznych, w tym medycznej diagnostyki laboratoryjnej, wykonywanych na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego.

Warto jednak pamiętać, że o zleceniu i wykonaniu badań diagnostycznych decyduje lekarz, kierując się stanem pacjenta w rozpoczętym procesie diagnozowania i leczenia – mówi Beata Pieniążek-Osińska, główny specjalista z Biura Komunikacji Społecznej Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia.

Resort zdrowia opracował listę badań, które przysługują pacjentowi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej - czyli takich, na które może nas skierować lekarz rodzinny. Jest to między innymi morfologia, sprawdzenie poziomu cholesterolu, glukozy, sodu i potasu, radiologiczne zdjęcie klatki piersiowej czy USG jamy brzusznej.

Badania. Wiek ma znaczenie

W każdym przedziale wiekowym powinniśmy dbać o siebie i regularnie się badać.

Wiek 20-30 lat:

WSZYSCY:

podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu - raz w roku
pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty - raz w roku
pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) - raz na 3 lata (ewentualne niedobory w organizmie powodujące np. przemęczenie, drżenie mięśniowe, nadciśnienie)
lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów - raz na pięć lat
USG jamy brzusznej - co 3 do 5 lat
RTG klatki piersiowej - raz na pięć lat (szczególnie - osoby palące)
kontrola stomatologiczna - raz na pół roku
Jeśli masz wiele znamion, zgłoś się do dermatologa w celu ich kontroli.

KOBIETY:

badanie ginekologiczne i cytologia - raz w roku (co 2 lata warto rozważyć USG przezpochwowe)
samobadanie piersi - raz w miesiącu, między 6 a 9 dniem cyklu
W przypadku obciążenia rodzinnego chorobami nowotworowymi - od dwudziestego roku życia, co pół roku USG sutków, a co rok - mammografia. Raz do roku poproś lekarza o zbadanie palpacyjne piersi.

MĘŻCZYŹNI:

samobadanie jąder (raz w miesiącu)
badanie jąder przez lekarza (pod kątem raka jądra) - co 3 lata
badanie proktologiczne (w przypadku mężczyzn będących w grupie ryzyka chorób prostaty)

Wiek 30-40 lat:

WSZYSCY:

podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu - raz w roku
pomiar poziomu elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, fosfor, wapń) - raz na 3 lata (ewentualne niedobory w organizmie powodujące np. przemęczenie, drżenie mięśniowe, nadciśnienie)
lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów - raz na pięć lat (w przypadku chorób krążenia w rodzinie - co roku)
pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty - raz w roku
badanie USG jamy brzusznej - co 3 do 5 lat
RTG klatki piersiowej - raz na pięć lat (w szczególności osoby palące)
kontrola dentystyczna - raz na pół roku
kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka - raz na pięć lat (w przypadku wady wzroku zgodnie z zaleceniami lekarza)
Jeśli masz wiele znamion, zgłoś się do dermatologa w celu ich kontroli.

KOBIETY:

comiesięczne samobadanie piersi, regularne wykonywanie badań ginekologicznych oraz cytologii (raz w roku).
•USG piersi - raz w roku
USG przezpochwowe narządów rodnych

MĘŻCZYŹNI:

samobadanie jąder - minimum co sześć miesięcy
badanie jąder przez lekarza (pod kątem raka jądra) - co 3 lata
badanie proktologiczne (w przypadku mężczyzn będących w grupie ryzyka chorób prostaty)

Wiek 40-50 lat

WSZYSCY:

podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, poziom glukozy we krwi i ogólne badanie moczu)
pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty - raz do roku
lipidogram (cholesterol, frakcje, trójglicerydy) - raz na dwa lata (przy obarczeniu rodzinnym ryzykiem miażdżycy i chorób krążenia, nadwadze lub paleniu papierosów - co roku)
kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka oraz ciśnienia śródgałkowego - raz na dwa lata
EKG - raz na trzy lata.
RTG klatki piersiowej raz na pięć lat (osoby palące papierosy - co roku)
USG jamy brzusznej - co 3 do 5 lat
gastroskopia - raz na 5 lat (w ramach profilaktyki nowotworów jelita grubego warto również raz w roku wykonywać test na obecność krwi utajonej w kale)
badanie densytometryczne (gęstości kości) - raz w ciągu dziesięciolecia
badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu - raz na pół roku
kontrolowanie stanu znamion i pieprzyków

KOBIETY:

badanie ginekologiczne i cytologia - raz w roku
USG przezpochwowe narządów rodnych - raz na dwa lata
samobadanie piersi - raz w miesiącu.
USG piersi i mammografia - raz na dwa lata.
badanie poziomu hormonów tarczycy

MĘŻCZYŹNI:

kontrola prostaty za pomocą badania per rectum - raz w roku.
prześwietlenie płuc - co 2 lata (palacze według wskazań lekarza)
samobadanie jąder - raz w miesiącu.

Wiek 50+

WSZYSCY:

podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz ogólne badanie moczu) oraz lipidogram - raz w roku
pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza internisty - raz w roku
USG jamy brzusznej - raz w roku
RTG klatki piersiowej raz na pięć lat (osoby palące papierosy RTG klatki piersiowej - co roku)
badanie densytometryczne (gęstości kości) - raz w ciągu dziesięciolecia
EKG - raz w roku
badanie okulistyczne (badanie dna oka, pomiar ciśnienia śródgałkowego) - raz w roku
badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu - raz na pół roku
kontrolowanie stanu znamion i pieprzyków

Po ukończeniu 50. roku życia należy przynajmniej raz na 5 lat poddawać się kolonoskopii. W ramach profilaktyki nowotworów jelita grubego warto również raz do roku wykonywać test na obecność krwi utajonej w kale

KOBIETY:

badanie ginekologiczne i cytologia oraz USG narządów rodnych - raz w roku
mammografia - raz na dwa lata
samobadanie piersi - co miesiąc
oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi - raz na kilka lat
badanie poziomu hormonów tarczycy - co roku

MĘŻCZYŹNI:

oznaczenie antygenu PSA - raz w roku
badanie jąder przez lekarza - raz na 3 lata
samobadanie jąder - raz w miesiącu
Po 50-tce wzrasta ryzyko zmian w gruczole krokowym, dlatego każdy mężczyzna w tym wieku powinien odwiedzić urologa, poddać się badaniu prostaty per rectum i powtarzać je od tego momentu raz na dwa lata.

Badania (11)

Możesz żądać od lekarza skierowania na badania profilaktyczne.