Prace związane z rewitalizacją rawickiego rynku rozpoczęły się pod koniec października 2019 roku. Zasadnicza część robót zakończyła się na przełomie 2020 i 2021 roku, a formalnie inwestycję sfinalizowano w lutym 2022 roku. Odsłonięto wówczas także pomnik niedźwiedzicy w lutym 2022 roku. Wartość inwestycji - obejmującej prócz Rynku, budynki przy ul. Buszy 5 i ul. Szarych Szeregów 3 - wyniosła ponad 23 mln zł, z czego unijne dofinansowanie około 11,2 mln zł. Natomiast, sama rewitalizacja rynku kosztowała ponad 10 mln zł.
Zrewitalizowany rynek stał się miejscem, pełniącym nowe funkcje społeczne i kulturalne. Pojawiły się na nim m.in. ogródki gastronomiczne i handlowe, a także mała architektura i miejsca do wypoczynku. Regularnie odbywają się na nim wydarzenia kulturalne, koncerty i wystawy plenerowe.
Pomimo wprowadzonych zmian, wciąż toczą się dyskusje dotyczące ilości zieleni na rynku. Jak wyjaśniają władze gminy, jej zakres został określony zgodnie z ówczesnymi przepisami. W momencie projektowania rawickiego rynku, możliwe było posadzenie maksymalnie 12 dodatkowych młodych drzew na jego płycie. Był to efekt negocjacji pomiędzy burmistrzem, projektantem a konserwatorem zabytków.
Rynek gotowy, ale pojawiły się nowe możliwości
- Projektując właśnie tego rodzaju przestrzenie publiczne, zawsze bardzo wgłębiamy się w historię danego miasta. Tak było w Rawiczu. Projektowaliśmy rynek i dwa deptaki - na razie niezrealizowane. Dysponowaliśmy wówczas wytycznymi konserwatorskimi sformułowanymi przez ówczesnego konserwatora. One jasno mówiły, że nie należy dzielić zielenią przestrzeni rynku. Należy po prostu eksponować zabytkowe, wyrafinowane w swojej architekturze detale elewacji, a nadrzędną wartością jest tutaj przestrzeń - mówił Rutkowski.Relacjonował, że początkowo ówczesna konserwator zabytków rozważała nawet wycinkę drzew rosnących w pobliżu ratusza, a tym bardziej nie wyrażała zgody na sadzenie nowych. Ostatecznie jednak udało się wypracować kompromis - posadzono 12 drzew, które zostały również uwzględnione w przestrzeni deptaków.
- Tyle się dało zrobić w tamtych czasach. Na więcej zgody nie było, choć proponowałem też zieleń dookoła rynku. Pani konserwator powiedziała, że tak nigdy nie było, że trzeba wyeksponować bryłę ratusza właśnie w pustce rynkowej, że nie wolno jej izolować i dzielić - mówił architekt.Dopiero po zakończeniu inwestycji zmieniły się rządowe wytyczne dla konserwatorów zabytków - teraz mogą oni zezwalać na większą ilość zieleni w historycznych przestrzeniach - takich jak rynki miast. Pojawiła się więc możliwość zwiększenia liczby nasadzeń, z czego gmina Rawicz zamierza skorzystać.
- Odbyły się już wstępne rozmowy z panią konserwator i ona daje nam zielone światło, ale oczywiście zmiany trzeba nanieść w sposób logiczny, zgodny z zasadą geometryczną, która kształtuje rawicki rynek. Trzeba to po prostu zrobić dobrze, z sensem. Ale konserwator jest otwarta, to jest zupełnie inna postawa i dlatego możemy o tym mówić - przekazał wówczas Roman Rutkowski.
Koncepcja zazielenienia jest, nie ma jeszcze pieniędzy
Burmistrz Grzegorz Kubik zapewniał wtedy, że nie będzie żadnej rewolucji ani dewastacji dotychczasowych rozwiązań. Podkreślał, że wszelkie działania będą podejmowane z rozwagą, tak aby pogodzić istniejące założenia z oczekiwaniami mieszkańców.- Z ogromną przyjemnością drugi raz do tego tematu podejdę - deklarował Roman Rutkowski.Jak się dowiedzieliśmy, koncepcja zazielenienia rynku jest gotowa. Kosztowała 66 tys. zł brutto. Złożono już także wnioski o wydanie niezbędnych pozwoleń na przeprowadzenie prac. Zieleni ma być więcej - dodatkowe drzewa, które dadzą też więcej cienia. Pojawi się także różnego rodzaju niska zieleń.
- Projekt jest bardzo wyważony, stonowany. Wszystkie funkcje rynku zostaną zachowane, a zieleni będzie jeszcze więcej. Mi się bardzo podoba. Teraz musimy czekać na możliwości uzyskania współfinansowania zewnętrznego tej inwestycji. W minionym roku był taki konkurs i wiemy, że w tym roku znów zostanie ogłoszony, więc na pewno w nim wystartujemy - zapewna burmistrz Grzegorz Kubik.
Zazielenienie rynku w Rawiczu. Co przewiduje koncepcja?
Zazielenienie rawickiego Rynku ma zachować jego logikę przestrzenną. Ma być dopełnieniem istniejącego Rynku, ma podkreślić jego geometrię – nie ma dzielić przestrzeni rynkowej:
- Dodana zieleń będzie dwóch wysokości: wysoka (drzewa) i niska (wysokości maksymalnie ok. 40 cm).
- Drzewa zostaną dodane we wszystkich czterech pierzejach: po 10 sztuk w pierzejach wschodniej, południowej i zachodniej, 6 sztuk w pierzei północnej. Krótszy szpaler od północy lepiej połączy przestrzeń Rynku z deptakami 3 Maja i Wojska Polskiego.
- Istniejące drzewa w pierzejach wschodniej i zachodniej (grusze) zostaną usunięte – zostaną przesadzone w inne miejsce miasta.
- W środku szpalerów wschodniego i zachodniego będą przerwy w celu zachowania widoku na centralną część Ratusza i jego wieżę z przyległych do Rynku ulic.
- Pod drzewami w szpalerach wschodnim i zachodnim umieszczonych zostanie po 6 rabat zieleni niskiej. Po drzewami pierzei południowej i północnej umieszczone zostaną nieduże rabaty zieleni niskiej: 10 rabat przy pierzei południowej i 6 rabat w pierzei północnej.
- Dookoła Ratusza zostaną umieszczone rabaty zieleni niskiej: od strony zachodniej – zieleń ta nie zasłoni zachodniej elewacji Ratusza, od północnej, jakby otulająca z trzech stron istniejącą fontannę, od wschodniej, wydzielająca przestrzeń na ogródek gastronomiczny przyszłego lokalu w Ratuszu oraz na ławki służące interakcji społecznej, od południowej - dzielająca przestrzeń po niewielkie aktywności Muzeum Ziemi Rawickiej.
- Planowany układ zieleni nie zakłóci funkcjonowania istniejącego parkingu, będzie jednocześnie sprzyjał jego ograniczeniu w przyszłości.
- Istniejące na Rynku ławki, stojaki na rowery i kosze na śmieci zostaną przearanżowane. Ich nowe lokalizacje zostaną wskazane w kolejnych etapach projektowania.
- Zieleń projektowana i istniejąca zostanie wyposażona w nawadnianie wodociągowe.
