Listopad w polu i ogrodzie

Zbiór ostatnich warzyw czy zabezpieczenie roślin przed nadchodzącą zimą to tylko niektóre z prac, które wykonujemy w listopadzie. Tradycyjnie porady rolniczo-ogrodnicze, które warto realizować w tym miesiącu przygotował Grzegorz Wysocki z Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu. \r\nW POLU
Kończymy orki zimowe i konserwujemy maszyny.

W SADZIE I OGRODZIE
Młode drzewka zabezpieczamy przed mrozem i gryzoniami. Na pnie zakładamy osłonki plastikowe, słomę lub papier falisty. W celu zwalczania gryzoni, wokół nasady pni, zakładamy gęstą metalową siatkę lub po odgarnięciu ziemi wsypujemy w szerokie dołki ostry żużel. Usuwamy ściółkę spod drzew, niszczymy darń i trwałe chwasty, aby nie dawać dobrego siedliska dla gryzoni. W sadzie i jagodniku stosujemy dobrze rozłożony obornik lub kompost i przykrywamy go ziemią. Krzewy jeżyny bezkolcowej i winorośli trzeba zabezpieczyć przed mrozami, okrywając gałązki ziemią po zdjęciu z rusztowania, lub owijając krzewy matami słomianymi.
Po opadnięciu liści widoczne są oprzędy zimowe z gąsienicami lub złożami jaj szkodników. Można je zebrać lub ściąć z pędami i spalić. Należy także zbierać z drzew wiszące zgniłe owoce, aby nie stały się źródłem infekcji w przyszłym roku.

WARZYWNIK
Na lżejszych glebach przed jej zamarznięciem, można wysiać marchew, pietruszkę i koper dla uzyskania wcześniejszych zbiorów wiosną. Ze względu na możliwość „nieproduktywnego” skiełkowania części nasion w czasie cieplejszych okresów w zimie celowe jest zwiększenie gęstości siewu przedzimowego.
Warzywa, które uległy okresowo zamrożeniu, nie nadają się do dłuższego przechowywania, jeśli nawet wydaje się, że są zupełnie zdrowe. Należy je przeznaczyć na przetwory lub zużywać na bieżąco. Dotyczy to zarówno warzyw korzeniowych, jak i kapusty, z wyjątkiem kapusty brukselskiej i jarmużu, które zwykle zimują w ogrodzie.
Kopce ziemne z warzywami należy po zamarznięciu ziemi okryć warstwą słomy lub innego materiału izolacyjnego.
Pryzmy kompostowe, ziemię przygotowaną do produkcji rozsad, zagony do wczesnych wysiewów, należy zabezpieczyć przed zamarznięciem słomą, liśćmi, łętami itp.

ZALECENIA PRZY UPRAWACH ROŚLIN METODAMI EKOLOGICZNYMI
Miesiące zimowe to czas mniej intensywnych prac w gospodarstwie ekologicznym. Gospodarowanie ekologiczne, to: poprawa jakości płodów rolnych, ich wartości żywieniowej i przechowalniczej, ograniczenie skażeń gleby i wody na obszarach wiejskich, właściwe gospodarowanie wodą, poprawa wydajności materiałowej i energetycznej gospodarstwa oraz maksymalnie zamknięty obieg materii w obrębie gospodarstwa.

W CHLEWNI, OBORZE I NA UŻYTKACH ZIELONYCH
Kończy się zielona pasza więc przechodzimy na żywienie zimowe. Dbamy o czystość i higienę budynków. Łąki nawozimy dobrze rozłożonym obornikiem.

W PASIECE
Przetapiamy stare plastry na wosk. Sprawdzamy stan uli przed zimą, zwracając uwagę na ich szczelność. Wszelkie szpary lub dziury mogą być przyczyną wtargnięcia do środka uli gryzoni.
W listopadzie w pasiece wszelkie prace powinny już być zakończone. O tej porze wielkość gniazd pszczelich jest już ostatecznie ustalona, pszczoły zakarmione, a gniazda ocieplone. Wraz ze spadkiem temperatury okrywamy cieplej gniazda, zachowując jednak właściwą wentylację. Otwór wylotowy pozostawiamy na szerokość przynajmniej 10-15 cm. Aby uniemożliwić wejście gryzoni do ula, wysokość otworu powinna wynosić 8-9 mm. Z chwilą obniżenia się temperatury do 10°C, pszczoły nie opuszczają już uli i zaczynają formować zimowy kłąb, w którym przetrwają aż do zimowego lub wiosennego oblotu.

W LESIE
Listopad, zwany również późną jesienią, jest miesiącem słot i opadania listowia. Brunatne i poskręcane liście pozostają tylko na grabach i dębach. Usychają pędy roślin zielnych - zimę przetrwają one w postaci bulw, kłączy i cebul ukrytych pod ziemią.
Większość ptaków już odleciała. W miejsce niektórych z nich, np. wron, kawek i gawronów, zjawiają się przedstawiciele tych samych gatunków ze wschodu i północy. Nasze zimy nie są dla nich zbyt srogie.
U dzików trwają gody, tzw. huczka. Łączą się one w stada na całą zimę. W sen zimowy zapadają jeże, borsuki i niedźwiedzie. Przy sprzyjającej pogodzie w listopadzie można wysiewać nasiona buka, dębu i jodły oraz przygotowywać glebę pod przyszłoroczne zalesienia. Wykonuje się również cięcia pielęgnacyjne w kilkuletnich uprawach, młodnikach i starszych drzewostanach.
Jeśli chcemy poprawić jakość zbyt ugałęzionych pni drzew dorodnych, stosujemy zabieg pielęgnacyjny zwany podkrzesywaniem. Polega on na usuwaniu martwych na ogół gałęzi z dolnej części pnia przed ich naturalnym odpadnięciem.