Według TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju) w Polsce jest 5 miejscowości o nazwie Płaczkowo, w tym 3 podstawowe:

Płaczkowo - część wsi Stróża w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, w gminie Pcim

Płaczkowo - osada w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Trzemeszno

Płaczkowo - osada w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Gostyń

Płaczkowo - wieś w woj. wielkopolskim, w pow. rawickim, w gminie Jutrosin

Płaczkowo - część wsi Murzynowo Leśne w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Krzykosy

Początek historii Płaczkowa na ziemi rawickiej

Wieś istnieje na pewno od drugiej połowy XIV wieku. Pierwsza wzmianka nan jej temat pochodzi z 1310 r., kiedy to ze wsi Płaczkowo wymieniony jest Piotrko. W 1393 r. odnotowane zostało nazwisko Placzkofszky utworzone od nazwy wsi, która wtedy była częścią (dziedziną) wsi Bartoszewice Małe, wzmiankowanej już w 1290 r. Nazwy te były używane zamiennie aż do końca XVIII w., przy czym zapisywano je różnie, np. Bartosevici, Placzkowo, Barthoszewo (1397r.), Placzkovicze (1422 r.), lata 1459 i 1510 Placzky, Płaczki, czy Barthossowicze Minor (1568 r.).

Od XVI wieku notowana była pod dwiema nazwami Płaczkowo oraz Bartoszewice Małe. Miejscowość była wsią szlachecką, należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej. Poprzechodziła z rąk do rąk, jej właściciele i dzierżawcy zmieniali się jak w kalejdoskopie.

Dwór w Płaczkowie, symbol wsi

Dwór w Płaczkowie wybudowano na początku XIX w. Wzmiankowany jest w 1802 r. z okazji chrztu Antoniego Józefa - dziecka kolejnych dziedziców - Dionizego i Józefy Chrzanowskich.

Dwór wzniesiony na rzucie litery „H”, składa się z parterowego korpusu łączącego dwa ustawione równolegle do siebie, piętrowe skrzydła. Fasadę zdobi fronton z jońskimi półkolumnami, poprzedzony tarasem i schodami.

W 1990 r. w ścianę dworu wmurowano tablicę pamiątkową o treści: "W tym dworku w latach 1826 -1932 mieszkał wielkiej dobroci człowiek, Edmund Bojanowski - twórca pierwszych czytelni dla ludu, ochronek wiejskich oraz założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebniczek N.M.P."

Dwór otoczony jest parkiem z XIX w. o pow. około 3 ha. Rośnie tu cenny starodrzew reprezentowany głównie przez dęby szypułkowe, jesiony wyniosłe, lipy drobnolistne, robinie akacjowe i klony.

Wizytówka Płaczkowa - gospodarstwo rolne

W latach 1939 - 45 wieś nosiła nazwę Lindenort, a Bartoszewice (wcześniejsze Bartoschewitz) - Barten. Po II wojnie światowej majątek znacjonalizowano i stał się własnością Skarbu Państwa Polskiego, został przejęty przez PGR.

W 1957 r. gospodarstwo Płaczkowo przyłączono do Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Smolicach.

Od 2004 r. Gospodarstwo Rolne Płaczkowo działa jako Spółka z o.o. Kapitał zakładowy to 50 tys. zł, a branżę określono jako: uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową, handel hurtowy (bez pojazdów samochodowych) oraz magazynowanie i usługi wspomagające transport.

Znani z dokumentów właściciele Płaczkowa

Kolejnymi znanymi właścicielkami Płaczkowa byli Janusz i Hanka z Bartoszewic oraz Olbracht, który w 1393 r. nazywał siebie Płaczkowskim. W latach 1427-1429 jako właściciel we wsi odnotowany został Jan Płaczkowski zwany również Bartoszewskim od wsi Bartoszewice Małe.

Obie miejscowości były osobnymi wsiami, które połączyły się w jedną w XV wieku. Oprócz tej rodziny wieś miała wielu innych współwłaścicieli, przechodzila do rąk między innymi Bartoszewskich, Mikołaja Jutrowskiego (1474 r.), Kołaczkowskich i Dzierżanowskich pod koniec XV w., Bnińskich h. Łodzia (ok. 1510 r.). W XVI wieku miejscowość leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. Należała wtedy do parafii Jutrosin.

Później właścicielami lub dzierżawcami Płaczkowa byli Grabianowscy i Rosnowscy (druga połowa XVI w.), Kołudzcy, Miaskowscy h. Bończa (początek XVII w.), Zakrzewscy, Jan Wojciech Pretwitz (w postaci spolszczonej - Pretwicz, koniec XVII w.) Bronikowscy (ok1698 r.), Dobrogost Luka (1722 r.) , Dziembowscy, Krzyżanowscy, Koszutscy (ok. 1727 r.). W 1784 r. Koszutscy sprzedali Płaczkowo Kazimierzowi Jaraczewskiemu h. Zaremba. Kolejnym dziedzicem był pod koniec XVIII w. Michał Kluczewski.

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793 r., miejscowość znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815 -1848) wieś należała do większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej. Płaczkowo należało do okręgu jutroszyńskiego tego powiatu i stanowiło odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas (1846 r.) Ludwik Köpel. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 200 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 26 dymów (domostw).

Na początku XIX w. właścicielami wsi byli Chrzanowscy, którzy ok. 1807 r. sprzedali majątek Karolowi Fryderykowi Leopoldowi von Haase, majorowi pruskiemu. Po jego śmierci wdowa Jeanette Fryderyka Helena von Poser w 1814 r. poślubiła w Płaczkowie Carla Ewalda Moritza von Franckenberga. W kolejnych latach właścicielem wsi był Fryderyk Wilhelm Leopold Stocki. W latach 20-tych i 30-tych XIX w. majątek Płaczkowo stanowił własność rodziny Bojanowskich. Później dobra przeszły w ręce niemieckie. W 1872 r. właścicielem Płaczkowa był Ludwik Köppler. W 1930 r. wieś liczyła 324 mieszkańców. Dzierżawcą majątku (242 ha) był Henryk Kirchberg. W 1939 r. płaczkowskie dobra należały do Anieli Dąmbskiej.

Źródła: Wikipedia, polskiezabytki.pl, www-archiwalna.powiatrawicki.pl, polskiedwory.pl, krajoznawca.pl, Sołectwo Płaczkowo, Stanisław Jędraś „Miasto i Gmina Jutrosin”

Przeczytaj także TUTAJ o „Plenerowym miejscu spotkań i rekreacji w Płaczkowie". Ze skweru od września 2022 r. mogą korzystać mieszkańcy wsi.

*Edmund Wojciech Stanisław Bojanowski herbu Junosza (ur. 14 listopada 1814 r. w Grabonogu, zm. 7 sierpnia 1871 r. w Górce Duchownej) - polski działacz społeczny, twórca ochronek wiejskich, tłumacz, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Źródło: Wikipedia

Przeczytaj jeszcze