Chwila zadumy przed sarnowskim kościołem pw. Św. Andrzeja Apostoła

Do Sarnowy warto zajrzeć żeby pospacerować brukowanymi uliczkami, ale też, by bliżej przyjrzeć się tamtejszemu kościołowi. Barokowa świątynia jest jedną z ciekawszych w powiecie rawickim, nie zmieniły tego nawet lata okupacji hitlerowskiej, kiedy to kościół pw. św. Andrzeja Apostoła został zamieniony na magazyn. 

Kościół w Sarnowie - duże wrażenie robi wnętrze świątyni 

Duże wrażenie robi barokowe wyposażenie wnętrza kościoła. Ołtarz główny pochodzi z połowy XVIII wieku. W jego centrum (nad tabernakulum) znajduje się krzyż z postacią Chrystusa. Obok są postacie kilku świętych, a wyróżniają się rzeźby św. Wojciecha i św. Grzegorza. W górnej części ołtarza zobaczyć można obraz św. Andrzeja Apostoła - patrona świątyni, w otoczeniu św. Elżbiety i św. Doroty. W prezbiterium znajdują się jeszcze dwa inne ołtarze: św. Jana Nepomucena z figurami świętych Piotra i Pawła oraz obrazem św. Michała Archanioła (po lewej) i św. Rocha z rzeźbami świętych Floriana i Wawrzyńca oraz obrazem św. Mikołaja (po prawej stronie). W zdobieniu tych ołtarzy widać elementy stylu rokoko.

Ambona - z postaciami Chrystusa i ewangelistów na koszu oraz Św. Jana Chrzciciela i Św. Jana Nepomucena na baldachimie - pochodzi w XVIII wieku. Uwagę zwraca chrzcielnica ufundowana przez Annę Dyck w 1793 roku, z postaciami Św. Jana Chrzciciela, Chrystusa i Boga Ojca.

Na ścianach nawy można dostrzec portrety trumienne rodziny Zakrzewskich oraz (po stronie południowej) płytę nagrobną Józefa Szczanieckiego z następującym napisem: „Tu leży JW. Józef Szczaniecki, podkonjuszy Wielkokoronny, Kawaler Orderu św. Stanisława. Narodzony 1710 r. dnia 9 lipca. Umarł 1787 r. dnia 24 lutego". Na płycie znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca starca z dzieciątkiem Jezus na ręku.

Po bokach nawy głównej znajdują się dwie kaplice: Matki Boskiej Szkaplerznej (obraz z XVII wieku, w ciekawej sukience, umieszczony jest w niewielkim ołtarzu) i Matki Boskiej Różańcowej. W niej uwagę zwraca ciekawa rzeźba Matki Boskiej z różańcem w dłoniach, umieszczona w ołtarzu, rzeźby świętych usytuowane we wnękach ścian oraz płyta nagrobna Telesfora Wyskoty Zakrzewskiego, męża Joanny Zakrzewskiej. Przedstawia klęczącą postać, modlącą się do ukrzyżowanego Chrystusa. U góry płyty znajduje się herb Wyskota.

Mury kościoła w Sarnowie też kryją ciekawostki

W ścianę kościoła (na zewnątrz od północy) wmurowano tablicę upamiętniająca męczeńską śmierć księży Józefa Krycha i Leona Rygusa, od strony południowej można zobaczyć tablicę z inicjałami fundatorki IZSZ, datą 1718 oraz herbem Łodzia (Joanny z Szołdrskich Zakrzewskiej).

Tuż obok znajduje się sarkofag jezuity Pawła Kollacza, z mocno zatartym napisem: „Tu spoczywa ks. Paweł Kollacz eks - jezuita, promotor Różańca św., narodził się 1726 die 4 Novembris (listopada), umarł r. 1788 die 22 Januarii (stycznia). Prosi o modlitwę do Boga".

Na ścianie świątyni, również od północy, wmurowano w 1998 r. tablicę ufundowaną przez Koło Śpiewu im. Karola Kurpińskiego, upamiętniającą tego kompozytora. W latach 1797-1800 był on mieszkańcem Sarnowy i organistą w miejscowym kościele.

Warto również spojrzeć w górę. Na wieży sarnowskiego kościoła znajduje się bowiem zegar słoneczny. 

Źródło: Janusz Hamielec „Wędrując po Rawiczu”

Postacie związane z kościołem w Sarnowie

Józef Wojciech Sczaniecki h. Ossoria - urodził się 26 października 1710 r. w Nojewie (powiat szamotulski) , zmarł 24 lutego 1787 r. w Sarnowie. Syn Mikołaja i Konstancji Żychlińskiej (Sczanieckiej). Podkomorzy Wielki Koronny odznaczony orderem św. Stanisława. Ożenił się z Krystyną Mielżyńską h. Nowina (12 lutego 1754 r. w Rąbiniu), miał troje dzieci: synowie Jan Nepomucen Izydor (1756 - ? ), Prokop Izydor (1757 - ?), córka Urszula (1758 - ?)

Telesfor Wyssogota (Wyskota) Zakrzewski - (? - zm. 03.06.1736 r.). Rodzice: Stanisław (Andrzej) Zakrzewski h. Wyskota i Joanna Zakrzewska (Szołdrska). Ożenił się z Teresą Twardowską (Święcicka h. Jastrzębiec). Był jednym z ostatnich reprezentantów tej rodziny w Sarnowie, jej dziedzic. W latach 1732 - 36 kasztelan santocki.

Jan Paweł Kollacz - urodził się 4 listopada 1726 r.(inne źródła podają datę 1728 r. ), do zakonu jezuitów wstąpił w Krakowie (1744 r.). Na trzecim roku studiów teologicznych „był w Poznaniu przełożonym drukarni i sprawował ten urząd razem z urzędem kaznodziei niemieckiego od r. 1765 aż do zniesienia zakonu, a zarazem r. 1764 był profesorem kanonow”. Po kasacji zakonu jezuitów (1773 r.) przez papieża Klemensa XIV Paweł Kollacz został „kapłanem świeckim” i altarystą (opiekun ołtarza) przy kościele parafialnym w Sarnowie. Tutaj zmarł 22 stycznia 1788 r.

Źródło: Encyklopedia Powszechna, 1864 r., tom 15, Józef Łukaszewicz „Krótki Opis Historyczny Kościołów Parochialnych”

Józef Krych - urodził się w Zalasewie (powiat poznański, gmina Swarzędz) 10 stycznia 1903 r. Świecenia kapłańskie otrzymał 1 lipca 1928 r. w Poznaniu.

Szczegóły posługi: lata 1928 - ok. 1930 wikariusz (parafia: Michorzewo, pw. Najświętszej Maryi Panny i Wszystkich Świętych; dek.: Grodzisk Wielkopolski), 1930 -1932 wikariusz (parafia: Ostrzeszów, pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej; dek.: Ostrzeszów), 1932 - 1935 wikariusz (parafia: Koźmin, pw. św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika; dek.: Koźmin), 1935 -1939 administrator (parafia: Łowyń, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny; dek.: Lwówek), 1939 -1941 proboszcz (parafia: Sarnowa, pw. św. Andrzeja Apostoła; dek.: Krobia)

Po wybuchu II wojny światowej i rozpoczęciu okupacji niemieckiej, został aresztowany przez 28 września1941 r. Przetrzymywano go w obozie koncentracyjnym KL Posen (Fort VII). Następnie prawdopodobnie trafił do KL Buchenwald. 26 czerwca 1942 r. Józefa Krycha przetransportowano do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął 10 grudnia1942 r.

Żródło: Martyrologium duchowieństwa - Polska XX w. (lata 1914 - 1989)

Leon Rygus - urodził się 28 stycznia 1909 r. w Lesznie, święcenia kapłańskie przyjął 10 czerwca 1933 r. Do 1930 r. studiował filozofię w Seminarium Duchownym w Gnieźnie, potem w latach 1930 - 1933 filozofię i teologię w Seminarium Duchownym w Poznaniu (Collegium Leoninum).

Szczegóły posługi: 1933 - 1934 wikariusz (parafia: Parzęczewo, pw. św. Michała Archanioła; dek.: Grodzisk Wielkopolski), od 1934 wikariusz (parafia: Murowana Goślina, pw. św. Jakuba Większego Apostoła; dek.: Murowana Goślina), do 1939 wikariusz (parafia: Sarnowa, pw. św. Andrzeja Apostoła; dek.: Krobia), 1939 administrator (parafia: Sarnowa, pw. św. Andrzeja Apostoła; dek.: Krobia), 1939 - 1940 wikariusz (parafia: Zbąszyń, pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej; dek.: Zbąszyń), rezydujący w Boruji Kościelnej.

Po rozpoczęciu II wojny światowej i okupacji niemieckiej, został aresztowany 27 stycznia 1940 r. i uwięziony w obozie przejściowym Lubiń. Od 24 maja1940 r. był więziony w obozie koncentracyjnym KL Dachau, 2 sierpnia 1940 r. przetransportowano go do obozu koncentracyjnego KL Mauthausen Gusen, gdzie pracował w kamieniołomach. Stamtąd 8 grudnia 1940 r. - całkowicie wycieńczony - trafił z powrotem do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął.4 marca 1941 r. Istnieje podejrzenie, że padł ofiarą zbrodniczych eksperymentów medycznych - Niemcy mieli mu „skrócić kilka żeber”.

Źródło:Martyrologium duchowieństwa - Polska XX w. (lata 1914 - 1989),

Żródło: wtg-gniazdo.org