Skutki pożaru z 12 sierpnia 1857 roku oraz organizację pomocy dla Bojanowa obszernie opisuje Rawicko-Krobski Dziennik Powiatowy z 19 sierpnia 1857 roku.
„Miasto Bojanow w wielkim Xsięstwie Poznańskim pod dniem wczorayszem w przeciągu 6 godzin w kupę popiołu obruconem zostało” - czytamy na samym początku w „Odezwie o dopomaganie”.
Skutki pożaru były tragiczne. Spaliły się 440 domy pozbawiając dachu nad głową 2000 ludzi. Ocalało zaledwie 40 domów, płonęły poczta, zabudowania kościelne i plebania. W płomieniach zginęło 19 osób, 50 odniosło rany. Spłonął również drewniany ratusz miejski stojący na środku rynku, a wraz z nim wszystkie akta miejskie i portrety Bojanowskich. Spalił się także zbór ewangelicki. Ogień nie oszczędził nawet złożonych w podziemiach świątyni trumien ze szczątkami fundatorów Bojanowa. Ocalał browar i dworzec kolejowy, gdzie pogorzelcy znaleźli tymczasowe schronienie.
Powołano specjalny Komitet, którego celem było zbieranie darów i datków pieniężnych na rzecz pogorzelców. Pomoc określona jest jako „poznak piękny działalnéy miłości bliźniego, że z bliska i daleka już tyle dar miłosiernych nadeszło”.
Jest też w odezwie ostrzeżenie, które podpisał Król. Radzca Ziemiański: „zaś władze podrzędne i żandarmy wzywam, żebractwu wszędzie surowością zakroczyć”.
W pomoc dla Bojanowa włączyły się również „królewska Dyrekcya górnośląskiéy kolej żelaznéy” zapewniając bezpłatny transport darów.
„Oprócz żywności potrzebują nieszczęśliwi przedewszystkim przyodziewku, mianowicie koszul, ponczoch, obuwia i. t. d. a to dla dorosłych i dla dzieci;” - czytamy w dalszej części artykułu.
Podczas pożaru spalił się kościół ewangelicki*, jego losy bardzo dokładnie opisał naczelny pastor Wilhelm Müller w broszurze z 1860 r. „O odbudowie kościoła w Bojanowie po pożarze w 1857 r.”. Zreferował proces odbudowy kościoła wraz z listą darczyńców na ten cel i ceremonią uroczystości otwarcia świątyni.
W tym roku publikację przetłumaczył uczeń bojanowskiego Zespołu Szkół Przyrodniczo-Technicznych - Adam Turbański, w ramach samodzielnej pracy pozaszkolnej. Więcej o tym przedsięwzięciu można przeczytać TUTAJ
Broszura jest dostępna online TUTAJ
Odbudowa Bojanowa
Miasto odbudowano na planie sprzed pożaru, układ ulic wzorowany jest na projektach renesansowych. Tworzy kwadratowy rynek i sieć ulic krzyżujących się pod kątem prostym. Przy nich wybudowano nowe domy, ale nie z drewna lecz z cegły i kamienia.
Większość bojanowskiej starówki pochodzi z II poł. XIX wieku. W odbudowie miasta pomógł mieszkańcom Gottlob Heinrich Schmückert, dyrektor generalny poczty z Wrocławia. Jego postać jest kontrowersyjna. W podziękowaniu bojanowianie narodowości niemieckiej (wówczas mieszkało ich w Bojanowie ok. 80%) ufundowali mu pomnik, który 18 listopada 1874 roku stanął na środku rynku. Polakom Schmückert jawił się jako działacz Niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej, czyli osoba wrogo nastawiona do wszystkiego co polskie.
Nie był to pierwszy duży pożar Bojanowa. Jeszcze przed wchłonięciem przez Bojanowo Bogusławowa (na przełomie XVIII i XIX wieku) utrapieniem obu miast były częste pożary. Sprzyjała temu drewniana zabudowa oraz pokrycia dachowe z gontu i słomy.
Pożar z 22 sierpnia 1690 r. strawił wszystkie domy po zachodniej i północnej stronie rynku. 31 maja 1791 r. płonęła wschodnia część miasta. Rok później spłonęło 17 domów mieszkalnych i 16 stodół po zachodniej stronie Bojanowa.
W latach 2019 - 2021 przeprowadzono świetnie zaplanowaną i zrealizowaną rewitalizację rynku i Bojanowo stało się przykładem dla wielu miast w Polsce.
Źródła: Wilhelm Müller „O odbudowie kościoła w Bojanowie po pożarze w 1857 r.”, Wikipedia, Stanisław Jędraś „Miasto i gmina Bojanowo”, gminabojanowo.pl, archiwum ŻR
*Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bojanowie jest neogotycką świątynią wybudowaną z cegły w latach 1859 - 1860 dla bojanowskich ewangelików. Od 1945 r. kościół użytkuje parafia rzymskokatolicka.
Jego ołtarze boczne pochodzą z kościoła św. Michała Archanioła w Gołaszynie. Pierwszy reprezentuje styl późnobarokowy i pochodzi z około 1640 roku, posiada rzeźby św. Wojciecha i św. Stanisława w niszach bocznych oraz św. Piotra i Pawła w zakończeniu. W polu środkowym znajduje się obraz Madonny z Dzieciątkiem. Drugi z nich reprezentuje styl barokowy i pochodzi z pierwszej połowy XVIII stulecia. Umieszczone są na nim rzeźby aniołów oraz obraz św. Michała Archanioła z około połowy XIX stulecia w polu centralnym.
Obraz Chrystusa Zmartwychwstałego pochodzi z 1841 r. i jest na nim sygnatura „Konig”. Rzeźba Chrystusa Bolesnego pochodzi z XVI wieku. Kielichy reprezentują styl wczesnobarokowy, pierwszy pochodzi z połowy XVII w., drugi z początku XVII w. Pacyfikał reprezentuje styl rokokowy i pochodzi z drugiej połowy XVIII w. , podobnie jak jeden z relikwiarzy, w kształcie monstrancji. Drugi w kształcie krzyża, pochodzi z 1809 r. Dwa lichtarze z cyny z 1669 r. zostały wykonane przez konwisarza Georga Hellera. Kociołek na wodę, wykonany z miedzi został ufundowany przez Wojciecha Berkmana proboszcza z Gołaszyna i pochodzi z 1679 r.
Dzwon z 1760 r, z inskrypcją Paul Seer ze Swarzędza także pochodzi z gołaszyńskiego kościoła.
Źródło: Wikipedia
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.