Jednym z najpiękniejszych rawickich budynków jest kamienica przy Wałach Kościuszki 10. Tak pisze o niej Henryk Pawłowski w publikacji „Staromiejski przewodnik - Rawicz”:
„Wpisana do rejestru zabytków kamienica z przełomu XIX i XX wieku. Secesyjny, czterokondygnacyjny gmach narożnikowy ma bardzo dekoracyjne boniowane fasady. Każda kondygnacja oddzielona jest dekoracyjnym gzymsem, a nad gzymsem wieńczącym jest attyka. Okna na pierwszym i drugim piętrze ujęte są w pilastry i ozdobne gzymsy. Bardzo dekoracyjne są powtarzające się naprzemiennie dwa herby szlacheckie w kartuszach pod gzymsem dachowym. Na fasadzie od strony plant znajdują się na pierwszym i drugim piętrze duże balkony z kutą balustradą”.
Herby czy nie herby?
Zdobienia w kształcie kartuszy herbowych nie są jednoznaczne znaczeniowo. Artur Pawlicki (historyk, dziennikarz, pracownik IPN w Lesznie) uważa, że są to tzw. alegorie*. Pierwsza to hełm bogini Minerwy (gr. Ateny), a także miecz i inne elementy z jej uzbrojenia będące alegorią mądrości oraz sztuki (w tym również wojennej, co podkreślono poprzez wyeksponowanie miecza).
Druga alegoria to tzw. kaduceusz, czyli symboliczna laska stanowiąca symbol pokoju i handlu. W sztuce przedstawiana jest zwykle w formie prostego kija (pierwotnie z drewna oliwnego lub laurowego) z dwoma oplatającymi go wężami, które pochylają ku sobie łby (symbolizują mądrość i równowagę sił). Niekiedy bywa zakończona parą skrzydeł lub ozdobiona wieńcem i przewiązana wstążkami. Czasem jest błędnie używana jako symbol medycyny, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, z powodu mylenia jej z laską Asklepiosa (Eskulapa). Jej odmianą jest symbol aptek, na którym wąż owinięty jest wokół kielicha.
W starożytnej Grecji kaduceusz był oznaką nietykalności i służył do uśmierzania sporów. Według mitologii greckiej i rzymskiej należał do atrybutów boskich posłańców: boga Hermesa (Merkurego) i bogini Iris. Na kamienicy przy Wałach Kościuszki laska została zwieńczona hełmem Merkurego, czyli boga handlu. Zapewne dekoracyjny cel miało odwrócenie głów węży, które powinny być zwrócone do siebie, a tutaj są zwrócone na zewnątrz, na sposób herbowy.
Tarcze te wyglądają na XVIII- wieczne wariacje na temat cnót, zapewne nieprzypadkowych, być może właściciel kamienicy chciał przez ich dobór zwrócić uwagę na ważne dla niego cechy.
Plafon w sieni budynku
Wchodząc do środka kamienicy, zobaczyć można piękny plafon*. Wygląda jak sufit kapliczki, takie też wrażenie sprawia sień tego budynku. Autor zdobienia nie jest znany, nie wiadomo również kiedy zostało ono wykonane.
Na plafonie zobrazowany jest prawdopodobnie Dionizos (Bachus) w mitologii greckiej bóg płodności, dzikiej natury, winnej latorośli i wina. Co ciekawe, trzyma stylizowaną laskę Asklepiosa. Czyżby to była kolejna alegoria na zasadzie wino = zdrowie?
O pomniku Tadeusza Kościuszki i rocznicy jego odsłonięcia można przeczytać Tutaj
*Plafon - sufit lub podniebienna część sklepienia ozdobiona sztukaterią, płaskorzeźbą, freskiem lub malowidłem olejnym na zamocowanym odpowiednio przy suficie płótnie. Bywa otoczony dekoracyjnym obramieniem, które jest wykonane z materiału o innej fakturze i pokryte inną techniką niż właściwa kompozycja.
Plafony występowały od czasów starożytności, lecz powszechnie używane zaczęły być od połowy epoki renesansu. Najszersze zastosowanie i najbardziej ozdobne formy występują w okresie późnego renesansu i baroku. Najbardziej dekoracyjną formą plafonu jest plafon iluzjonistyczny, ozdobiony malowidłem o tematyce mitologicznej, alegorycznej (w budowlach świeckich) albo religijnej (w kościołach). Plafony zdobiły wnętrza do XIX wieku.
Powszechnie plafonem nazywane jest także samo malowidło czy ozdoba wykonana innymi technikami, umieszczona na suficie bądź sklepieniu, ujęta w obramowanie albo wykonana w polu wydzielonym konstrukcyjnie.
Źródło: Wikipedia
*Alegoria - w dziedzinie sztuk plastycznych jest przedstawieniem o abstrakcyjnej idei przez postać ludzką, czasami zwierzę lub motyw hybrydowy (lew, smok, centaur). Atrybuty wskazują na interpretację. Poza dosłownym znaczeniem ma sens przenośny, jest środkiem artystycznym, którego celem jest przekazanie pewnej treści w sposób niedosłowny, przenośny. Wyraz wywodzi się z języka greckiego (ἀλληγορία), co oznacza „mówić coś innego”.
Występuje w literaturze, malarstwie, rzeźbie, teatrze, filmie, a nawet w muzyce. Stosuje się ją, aby wzmocnić znaczenie opisywanego zjawiska, rzeczy czy też sytuacji lub aby podkreślić podstawowy przekaz, jak np. cnoty czy elementarne pojęcia odnoszące się do wartości i emocji, jak np. sprawiedliwość, śmierć, strach czy szczęście.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.