Pani minister, żyjemy w czasach, w których z roku na rok przybywa w Polsce osób starszych. Dzisiaj w wieku 60+ jest już co czwarty Polak, a prognozy demograficzne wskazują, że ta tendencja może rosnąć. Czy to oznacza dodatkowe wyzwania dla rządu?
To oznacza, że rośnie rola i znaczenie właściwie prowadzonej polityki senioralnej. Obowiązkiem państwa jest troska o bezpieczeństwo osób starszych, również to finansowe. Nie traktujemy jednak nakładów na programy senioralne wyłącznie jako koszty. To także wcielanie w życie idei solidarności międzypokoleniowej i społecznej. Seniorzy zasługują na godną jesień życia, a rząd jest od tego, żeby w aktywny sposób poszukiwać i realizować to wyzwanie.
Jednym z najnowszych narzędzi wspomnianej polityki senioralnej rządu jest wpisanie 14. emerytury na stałe do katalogu świadczeń dla emerytów i rencistów. Co w praktyce oznacza taka decyzja?
To przede wszystkim gwarancja stałej i regularnej wypłaty tego świadczenia. Decyzją rządu Premiera - Mateusza Morawieckiego - wypłata 14. emerytury, w efekcie ustawowych zmian, będzie następowała co roku. Potwierdził to 19 lipca br. prezydent - Andrzej Duda, podpisując ustawę o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, czyli właśnie 14. emeryturze. Warto również przypomnieć, że wszyscy seniorzy, dzięki zmianom w przepisach prawa w lutym 2020 roku, mają zagwarantowaną corocznie także 13. emeryturę.
To z pewnością dobra decyzja dla seniorów, ale porozmawiajmy o konkretnych kwotach. Ile będzie wynosić 14. emerytura?
Rada Ministrów zdecydowała, że w tym roku wysokość tzw. 14. emerytury zostanie zwiększona o ponad 60% - w porównaniu z kwotą, którą pierwotnie zakładano. To oznacza, że w 2023 r. wysokość 14. emerytury - co do zasady - będzie wynosić 2650 zł brutto. To rekordowa kwota, która ma na celu poprawę bezpieczeństwa finansowego seniorów.
Czy wszyscy otrzymają taką samą „czternastkę”?
Nie, gdyż kwota tego świadczenia zależeć będzie od wysokości pobieranej emerytury, czy renty. „Czternasta” emerytura w pełnej wysokości, a więc 2650 zł, wypłacana będzie osobom, które pobierają świadczenia do 2900 zł brutto. Powyżej tej kwoty działać będzie mechanizm „złotówka za złotówkę”, czyli wysokość świadczenia zostanie automatycznie zmniejszona o kwotę przekroczenia ponad 2900 zł brutto. Tak więc osoby otrzymujące dochód w kwocie 3000 zł brutto, otrzymają świadczenie pomniejszone o kwotę 100 zł. Wspomniany mechanizm umniejszania wysokości świadczenia obowiązuje aż do kwoty 5500 złotych.
Jakie należy spełnić wymagania formalne, aby otrzymać to świadczenie?
Nie ma konieczności składania żadnego odrębnego wniosku o 14. emeryturę. Pieniądze są wypłacane z urzędu, już od września, wraz ze standardowo wypłacanymi emeryturami i rentami. Z kwoty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego nie będą dokonywane potrącenia i będzie ono wyłączone spod egzekucji. 14. emerytura nie będzie miała także wpływu na uprawnienia osób ubiegających się o świadczenia, dodatki, zasiłki, pomoc lub wsparcie (np. ulga rehabilitacyjna).
Czy w całym tym procesie chodzi ,,tylko” o dodatkowe pieniądze?
Finansowe wsparcie naszych seniorów jest bardzo ważne, ale tego rodzaju działania naszego rządu mają znacznie głębsze podłoże. To nasz wyraz wdzięczności i przejaw solidarności międzypokoleniowej, troski. Bezpieczeństwo finansowe seniorów jest dla naszego rządu bardzo ważne, podobnie jak zapewnienie poczucia wspólnoty i godności. Osoby starsze, które przecież przez wiele lat pracowały i budowały polską gospodarkę, które wychowywały kolejne pokolenia Polaków, po prostu na to zasługują.
To wszystko dzieje się w trudnych, niesprzyjającym dodatkowym wydatkom, czasach. Dlaczego rząd właśnie teraz podjął te działania?
To trudne czasy są prawdziwym testem dla rządzących. Wtedy można poznać prawdziwe intencje. Naszą rolą, jako rządzących, jest dbanie o dobro naszych obywateli. Do tego się zobowiązaliśmy i to robimy bez względu na okoliczności, także niesprzyjające. A takich w ostatnich latach nie brakowało. Mam tu na myśli najpierw pandemię, a następnie wojnę w Ukrainie wraz ze wszystkimi jej konsekwencjami odczuwanymi przez Polaków.
Jakie inne sposoby wsparcia finansowego seniorów wprowadził w życie rząd premiera - Mateusza Morawieckiego?
Obok 14. emerytury, wsparciem dla osób starszych jest też wspomniana 13. emerytura oraz tzw. emerytura matczyna w ramach programu Mama 4+. To także korzystna waloryzacja świadczeń - w tym roku kwotowo-procentowa, nie mniej niż 250 zł. To niższy PIT dla wszystkich, zerowy PIT dla aktywnych zawodowo emerytów oraz podniesienie kwoty wolnej od podatku do poziomu aż 30 000 zł. Poszerzona została także grupa osób uprawnionych do bezpłatnych leków o seniorów powyżej 65 lat. Wcześniej był to wiek 75 lat i więcej. To duża zmiana, dzięki której w kieszeniach wielu polskich emerytów zostają pieniądze. Kolejnym krokiem dla poprawy sytuacji seniorów w Polsce jest nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych. Oznacza to, że świadczenia będą przysługiwać także tym osobom, które nie posiadają stażu pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999 r. Dzięki temu prawo do emerytury pomostowej uzyska znacznie większa grupa osób. Warto również wspomnieć o podjętym ostatnio przez naszą formację zobowiązaniu wdrożenia długo wyczekiwanych emerytur stażowych - 38 lat stażu pracy w przypadku kobiet i 43 lata pracy w przypadku mężczyzn.
Jak kierowane przez panią Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stara się dodatkowo zaktywizować seniorów?
Nasi seniorzy to często ludzie aktywni na wielu polach. Przykładamy jednak dużą wagę do oferowania ludziom starszym różnorodnych form aktywności - od fizycznej, przez zajęcia edukacyjne, po integrację społeczną i międzypokoleniową. Temu służą m.in. realizowane przez ministerstwo programy Senior+ i Aktywni+, które są ważną częścią polityki senioralnej państwa pod rządami Prawa i Sprawiedliwości.
Co już udało się zrobić w tym zakresie?
W latach 2015-2022 w całej Polsce powstało ok. 1200 tzw. dziennych domów i klubów senior+. Oferują one miejsca dla blisko 28 tys. uczestników. W województwie wielkopolskim to 102 placówki - z miejscami dla 2,6 tys. osób. Program Aktywni+ to z kolei blisko 1150 projektów zrealizowanych w latach 2021-2023, z których skorzystało prawie 710 tys. osób starszych. W Wielkopolsce to odpowiednio 102 projekty dla niemal 17 tys. osób. Dzięki tego rodzaju działaniom osoby starsze w Polsce mogą pełniej uczestniczyć w życiu lokalnej społeczności, mogą czuć się ważne i potrzebne. A oto nam właśnie chodzi.
