Początki fotografii na świecie i w Polsce

Fotografia, która powstała w XIX wieku, korzystała z wynalazków znanych już wcześniej. Przykładem jest camera obscura, znana już w starożytnej Grecji. W 1826 lub 1827 roku powstała pierwsza fotografia, która zachowała się do naszych czasów, stworzona przez Francuza Josepha-Nicéphore’a Niepce’a na wypolerowanej płycie metalowej.

Jako substancję światłoczułą wykorzystał on asfalt syryjski - związki bitumiczne wytworzone z ropy naftowej. Otrzymane przez niego zdjęcie było jednak bardzo niedoskonałe.

Za właściwą datę wynalezienia fotografii uznawany jest 1839 rok. Francuz Louis Jacques Daguerre zademonstrował Akademii Francuskiej zdjęcie fotograficzne otrzymane na warstewce jodku srebra, powstałej w wyniku działania pary jodu na wypolerowaną płytę miedzianą pokrytą srebrem. Metoda Daguerre’a, zwana od nazwiska twórcy dagerotypią, pozwalała na otrzymanie poprawnego zdjęcia, ale tylko w jednym egzemplarzu, gdyż utworzony na płytce obraz był od razu obrazem pozytywowym.

Na ziemiach polskich fotografia pojawiła się równolegle do osiągnięć na zachodzie Europy. Już 13 lipca 1839 roku, polski inżynier i wynalazca Maksymilian Strasz, opublikował w „Wiadomościach Handlowych i Przemysłowych” artykuł poświęcony innej technice fotograficznej: kalotypii dołączając próbki wykonanych przez siebie obrazów wykonanych tą techniką. W tym samym roku "Kurier Warszawski" wydrukował ogłoszenie firmy Fraget oferującej aparaty do dagerotypii. Rok później w Poznaniu i w Warszawie pojawiły się ilustrowane broszury poświęcone dagerotypii.

Źródło: Wikipedia

Rawiccy fotografowie od polowy XIX wieku do I wojny światowej

Z informacji zawartych w Leksykonie Fotografów (dostęp online TUTAJ) wynika, że w XIX wieku przy Berlinerstrasse mieściło się kilka zakładów fotograficznych. Najczęściej powtarzają się dwa adresy Berlinerstrasse 176 (obecnie Wojska Polskiego 10) i Berlinerstrasse 190 (obecnie Wojska Polskiego 36).

Zakłady fotograficzne w Rawiczu w okresie międzywojennym

Co dziwne, mało jest informacji o zakładach fotograficznych z okresu międzywojennego. W Książce Adresowej z 1925 r. przy ul. Paderewskiego 175 (obecnie Wojska Polskiego 8) umieszczony jest tylko zakład fotograficzny Waldemara Hryniewicza „Teniers”. Adres wskazuje, że był to budynek obok późniejszej „Foto - Gwiazdy” (Berlinerstrasse 176, ul. Paderewskiego 10, ul. Bohaterów Stalingradu 10, obecnie ul. Wojska Polskiego 10). Biorąc pod uwagę kolejne zmiany nazwy ulicy i numeracji domów, raczej nieprawdopodobne jest by dwa zakłady fotograficzne mieściły się obok siebie, gdyż od połowy XIX wieku działała już taka firma pod adresem Berlinerstrasse (ul. Berlińska) 176.

Podobna sytuacja jest z zakładem fotograficznym Edwarda Nalepy, który mieścił się przy obecnej ul. Wojska Polskiego 15 (sklep Big Star). Niedostępna fotografia obrazująca nieustaloną uroczystość na terenie koszar 55 Pułku Piechoty w Rawiczu, zawiera informację - fot. Stanisław Dwornik, Rawicz, ok. 1930 (na verso pieczęć atelier: Zakład Fotograf. Artyst. wł.: Stanisław Dwornik Rawicz, Paderewskiego 19). Kierując się numeracją byłby to dzisiejszy sklep rowerowy „Na Deptaku”, obok Big Star-u.

W Książce Adresowej z 1930 r. wymienione są tylko zakłady fotograficzne M. Gadomskiej, L.Maciejaka i F. Nalepy przy ul. Paderewskiego (numerów domów nie podano).

Zagadką jest również adres zakladu fotograficznego Alberta Hahma. Leksykon Fotografów podaje, że była to Berlinerstrasse 180. Obecnie jest to ul. Wojska Polskiego 16 lub 18 (Obecnie „Obuwie” lub „Giacomo Conti”).

W książce adresowej miasta Rawicza z 1906 roku znajdują się dwa wpisy dotyczące Alberta Hahma: w dziale „Alfabetyczny spis nazwisk” oraz w dziale „Pracownie Fotograficzne”. Oba podają adres Berlinerstrasse 190 (obecnie Wojska Polskiego 36). Co ciekawe, zakład fotograficzny mieszczący się przy Lindenstrasse (obecnie ul. Lipowa) prowadził również Max Hahm.

W tym okresie działał także zakład fotograficzny A. Schultza (Rynek 16, obecnie Pastrami Summer i VeloBank). Usługi fotograficzne prowadził również Józef Wolanin. Warszawski Ośrodek KARTA udostępnił zdjęcie jego autorstwa z przyjęcia bożonarodzeniowego (lata 1932 - 1936), na którym widzimy m.in. ówczesnego starostę Stanisława Łobosa z żoną Ludwiką. Podany adres zakładu Józefa Wolanina (ul. Graniczna 2, obecnie Masłowo - ul Ślaska) jest prawdopodobnie błędny, gdyż raczej była to ul. Wazów 3 (w czasach PRL-u ul. Mariana Buczka).

Ciekawa jest informacja dotycząca grupy papierniczej i poligraficznej - branża fotograficzna z 14 województw (17 miast i 266 powiatów) na terenie Polski z lat 1945 - 1948. Powiat rawicki: Guzikowski Antoni - Rawicz, Żwirki i Wigury 2 (obecnie Marszałka Józefa Piłsudskiego 12), Płóciennik Czesław - Rawicz, Paderewskiego 10 (obecnie Wojska Polskiego 10).

Źródło: Leksykon Fotografów - dostęp online TUTAJ

Ponad 50 lat działalności zakładu „Foto - Gwiazda”

Ewenementem na skalę rawicką, może nawet na ogólnopolską jest istniejący do lat 90. zakład fotograficzny „Foto - Gwiazda”. Rzadko się zdarza, by w tym samym miejscu działała firma, o takim samym profilu przez ponad 100 lat, gdyż wcześniaczej pod tym adresem były inne zakłady fotograficzne.

Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że kolejnymi właścicielami zakładu fotograficznego byli:

1880 - 1884 r. B.H. Fraustädter - Atelier Helios,
1886 r. - Ernst Hinke,
1907 - 1910 r. Albert Bode,
ok. 1920 r. Photo-Atelier Polak,
Zakład Fotograficzno-Artystyczny Teniers - Stanisław Dwornik do 1939 r.,
Alexander Zipp do 1945 r.,
po 1945 r. Czesław Płóciennik „Foto - Gwiazda”, początek lat 60. jego córka Elżbieta Płóciennik, od ok. 1975 r. do lat 90. - Wenancjusz Płóciennik, syn Czesława.

Źródła: Leksykon Fotografów, Warszawski Ośrodek KARTA , konsultacja i weryfikacja danych Wenancjusz Płóciennik.

Foto - Gwiazda (1)