W Kościele prawosławnym nie występują symbole takie jak baranki, zające czy kurczaczki. Są za to pisanki - ozdoba stołu i podarunek dla bliskich. Dominuje na nich kolor czerwony, który symbolizuje krew czyli życie. Czym jeszcze - poza datą - różni się Wielkanoc prawosławna od katolickiej?

Czym się różnią święta wielkanocne w Kościele prawosławnym i katolickim?

Pierwsza podstawowa różnica to termin obchodzenia Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Bardzo często się zdarza w Kościele prawosławnym, że są one przesunięte w czasie i ta różnica może wynosić nawet pięć tygodni. Tradycja Kościoła wschodniego nakazuje bowiem, aby czekać na obchody Paschy żydowskiej. Dopiero potem prawosławni mogą świętować zmartwychwstanie Chrystusa. Najpóźniejsza Wielkanoc w Kościele wschodnim wypada 5 maja. Bywają jednak takie lata, kiedy zachodzi zbieżność pomiędzy prawosławiem a Kościołem zachodnim. W tym roku będzie to różnica jednego tygodnia (24 kwietnia). W tym samym terminie będziemy obchodzić święta za trzy lata - 20 kwietnia 2025 roku.

W Kościołach prawosławnych i katolickich Kościołach obrządku wschodniego Wielkanoc określana jest mianem Paschy, Zmartwychwstania Chrystusowego, ale też Zmartwychwstania Pańskiego lub Paschy Chrystusowej. Święta poprzedza, tak samo jak u nas, Wielki Post, który trwa 40 dni. W tym czasie nie wolno spożywać mięsa, ryb, nabiału i białego pieczywa. Ścisły post, czyli zakaz przyjmowania jakichkolwiek pokarmów i płynów, obowiązuje w Wielki Piątek. Śniadanie wielkanocne jest uroczyste. Rodziny dzielą się jajkiem, symbolem życia, składając sobie życzenia.

W Wielki Czwartek w godzinach porannych sprawuje się tak samo jak u katolików liturgię na pamiątkę ustanowienia świętej Eucharystii i kapłaństwa. W dużych świątyniach katedralnych, gdzie urząd sprawują biskupi, odbywa się obrzęd umycia nóg dwunastu czcigodnym starcom - zarówno kapłanom, jak i osobom świeckim. W cerkwi nie ma typowego złożenia do grobu figury Chrystusa. Ich tworzenie, podobnie jak i malarstwa trójwymiarowego, jest w ogóle zakazane w prawosławiu. Mają oni za to Płaszczenicę - święty całun z jedwabnej tkaniny z wizerunkiem Chrystusa złożonego do grobu.

W Wielki Piątek w godzinach wczesnopopołudniowych odbywa się nabożeństwo, podczas którego jest on składany na specjalnym podeście lub po prostu w trumnie. I tam leży do Wielkiej Soboty, do północy. Później jest przenoszony na ołtarz. We wszystkich świątyniach w Wielki Piątek w godzinach popołudniowych odbywa się nabożeństwo, podczas którego wierni słuchają dwunastu fragmentów Ewangelii, obejmujących czas od zdrady Judasza do złożenia Jezusa Chrystusa do grobu.

Rezurekcja w środku nocy i święcenie pokarmów w prawosławiu

W Wielką Sobotę wyznawcy prawosławia spotykają się na modlitwie rano i późnym wieczorem. Rezurekcja rozpoczyna się o godz. 23.30. Na początek sprawowane jest nabożeństwo przy grobie Pańskim, a o północy rusza procesja wokół świątyni. Prawosławni obchodzą ją trzykrotnie, a na koniec stają przed głównymi drzwiami, które są symbolicznie otwierane na znak otwarcia grobu i zmartwychwstania Chrystusa. Wówczas z radosnym okrzykiem "Chrystus Zmartwychwstał. Śmiercią śmierć podeptał i wszystkim będącym w grobach życie wieczne darował" wchodzi się do świątyni. Liturgia eucharystyczna kończy się poświęceniem chleba paschalnego, nazywanego artosem, na którym znajduje się wizerunek Zmartwychwstałego Jezusa. Ten chleb pszeniczny jest następnie rozdrabniany i rozdawany wiernym. Każdy zabiera go do domu i w trudnych chwilach życia odłamuje jego cząstkę i spożywa. Mszę kończy namaszczenie wiernych świętym olejem. Cała liturgia trwa ok. 3-4 godzin. W czasie tygodnia paschalnego carskie wrota ikonostasu są cały czas otwarte, co symbolizuje kamień odsunięty od grobu Chrystusa.

W kościele prawosławnym, podobnie jak i katolicyzmie, święci się pokarmy. W koszyczkach są tak samo jak u nas jajka, chleb, wędlina, sól i babka, ale nie może też zabraknąć paschy, która jest sporządzana z ucieranego twarogu z dodatkiem bakalii. Jajka w koszyku są obrane ze skorupek, gdyż poświęconych rzeczy nie wolno wyrzucać. Po zakończeniu liturgii wszyscy rozchodzą się do domów, ale po to, żeby zasiąść do świątecznego śniadania. Całym obchodom Wielkanocy towarzyszy częste pozdrawianie się słowami: „Chrystus Zmartwychwstał" (Christos woskresie), na które się odpowiada: „Zaprawdę zmartwychwstał, prawdziwie zmartwychwstał Pan" (Woistinu woskriesie). Wielkanocne obchody trwają trzy dni. W drugi dzień świąt wyznawcy prawosławia odwiedzają groby swoich bliskich.

JOK Jarocin (1)

W prawosławiu trwa Wielki Tydzień