Plac Wolności i ulica 3 Maja w Rawiczu - nie zawsze tak się nazywały

Nazwa Plac im. Stalina, nadana po II wojnie światowej, nigdy się w Rawiczu, w świadomości społecznej, nie przyjęła. W okresie zaborów był to Wilhelmsplatz, po odzyskaniu niepodległości już Plac Wolności. Starsi mieszkańcy często używali nazwy „Zielony Rynek”, nie łącząc go ze Stalinem. 

Z kart historii

Zabudowę Placu Wolności jako Nowego Rynku zainicjował w 1663 r. Jan Opaliński, ówczesny dziedzic Rawicza. Planował budowę nowego, bliźniaczego miasta, w którym osiedlać się mieli katolicy. Dla sprowadzonych do nowego miasta franciszkanów reformatów ufundował klasztor i kościół.

W 1665 r. polecił też inżynierowi Marcinowi Purlitzowi z Gorlic otaczać wałami Stary Rynek i teren do niego przylegający. Były to fortyfikacje ziemne, wzmocnione cegłami, z kilkoma bramami miejskimi. Osada z Nowym Rynkiem znajdowała się poza wałami, miała więc charakter przedmieścia. Odbudowę miasta po potopie szwedzkim, wojnie północnej, przemarszu wojsk, pożarach, a także zarazie, podjął kolejny kolejny właściciel - Jan Kazimierz Sapieha. Określane to jest często jako druga lokacja miasta. W tym czasie przesunięto wały obronne na wschodzie, by chroniły także Nowy Rynek. Oba rynki połączono drogami (obecne ulice 17 Stycznia i Wazów), a ul. Klasztorna stała się główną osią widokową, łączącą fasady powstałych wówczas budowli - kościoła reformatów i ratusza.

Obecna ulica 3 Maja (tak nazywała się również w latach międzywojennych) w okresie zaborów nosiła nazwę Posener Strasse (Poznańska), tak więc uchwałą z 1956 r. powrócono do „niemieckiej” nazwy. Do nazwy 3 Maja nawiązano dopiero w latach 90. XX wieku.

Jak przebiegała destalinizacja?

Jako destalinizację określa się proces proces, który rozpoczął się od śmierci Józefa Stalina (5 marca 1953 roku). Łączył się z tzw. odwilżą polityczną - złagodzono terror i represje, zwolniono więźniów politycznych, komunizm miał przybrać ludzką twarz. Zmiany wprowadzał następca Stalina na stanowisku I sekretarza - Nikita Chruszczow. Odczytał referat na XX zjeździe KC w 1956 roku KPZR proces, zakładający porzucenie wprowadzonego przez Józefa Stalina „kultu jednostki”. W efekcie wydarzeń mających miejsce w ZSRR w polityce wewnętrznej PRL nastąpiła tzw. odwilż gomułkowska.

W okresie nasilenia „kultu jednostki” po II wojnie światowej, imię Józefa Stalina nadawano zakładom pracy, reprezentacyjnym budynkom użyteczności publicznej (m.in. Pałacowi Kultury i Nauki w Warszawie), a nawet miastom. Przemianowano miasta z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a nawet z Azji. W Polsce na cześć radzieckiego przywódcy przemianowano Katowice na Stalinogród, w okresie od marca 1953 r. do października 1956 r. Początkowo nazwę Stalinogród miała otrzymać Częstochowa, jednak odstąpiono od tego pomysłu (podobno pod wpływem argumentu: To jak teraz będzie brzmiała nazwa - Matka Boska Stalinogrodzka?).

W projekcie wzięły również udział: Eisenhüttenstadt w NRD (Stalinstadt, 1953 – 1956), Braszów w Rumunii (Oraşul Stalin, 1951 - 1961), Kuçova w Albanii (Qyteti Stalin, 1950 - 1990), Warna w Bułgarii (Stalin, 1949 - 1956) i Dunaújváros na Węgrzech (Sztálinváros, 1951 - 1961). W Gruzji proces ten zaczął się o wiele wcześniej, już w 1934 r. Cchinwali do 1961 r. przemianowano na Staliniri, a jeszcze wcześniej w Tadżykistanie Duszambe na Stalinabad (1929 - 1961). W Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich najsłynniejszym miastem był Stalingrad, czyli Wołgograd (1925 -1961).

Destalinizacja wiązała się również z odstąpieniem od imienia Józefa Stalina, ale proces ten w różnych krajach trwał nawet długie lata. 

Konstanty Rokossowski - postać niejednoznaczna, do dzisiaj wiele faktów z jego oficjalnego życiorysu jest niejasnych. Niektórzy historycy uważają go za polskiego patriotę, inni za symbol sowieckiego okupanta, któremu „dorobiono” polską legendę.

Urodził się 9 lub 21 grudnia 1896 r. w Warszawie, albo w Komorowie pod Ostrowią Mazowiecką, zmarł 3 sierpnia 1968 r. w Moskwie. Pełnił najwyższe funkcje wojskowe w Polsce i Związku Radzieckim. Był marszałkiem Polski i marszałkiem Związku Radzieckiego, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego, polityk, poseł na Sejm PRL I kadencji, wiceprezes Rady Ministrów (1952 -1956), członek Biura Politycznego KC PZPR (1950 - 1956), minister obrony narodowej (1949 -1956), wiceminister obrony ZSRR (1958 - 1962), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR II, V, VI i VII kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.

17 sierpnia 1937 r. stał się ofiarą czystek stalinowskich w Armii Czerwonej, oskarżony został o szpiegostwo dla wywiadu japońskiego i polskiego. W czasie śledztwa połączonego z torturami - m.in. wybito mu 9 przednich zębów, złamano 3 żebra, uderzano go młotkiem po palcach nóg, wybito mu oko - trafił do więzienia Kriesty w Leningradzie (17 sierpnia 1937 - 22 marca 1940). Pomimo tortur nie podpisał się pod oświadczeniem stwierdzającym, jakoby miał być „polskim szpiegiem”. Wielokrotnie było symulowane jego rozstrzelanie. Żonę z córką wysiedlono z Pskowa i skierowano na osiedlenie do Armawiru.

Życie uratowała mu osobista interwencja dawnego przełożonego, nowego dowódcy Armii Czerwonej, marszałka Związku Radzieckiego Siemiona Timoszenki, który po niepowodzeniach Armii Czerwonej w wojnie fińskiej wyjednał u Józefa Stalina zwolnienie części oficerów, uwięzionych w okresie wielkiej czystki.

Podobno Rokossowski po zwolnieniu z więzienia długie lata trzymał przy sobie - także pod poduszką w czasie snu - mały pistolet browning, aby w wypadku próby powtórnego aresztowania popełnić samobójstwo.

Był weteranem I wojny światowej i autorem operacji „Bagration”, jednego z największych radzieckich zwycięstw II wojny światowej. Wykazał swe umiejętności dowódcze w wielu bitwach i operacjach. Skutecznie bronił Moskwy, walczył pod Stalingradem, zdobywał Prusy Wschodnie, Pomorze i Berlin. Uznawany za jednego z najlepszych dowódców II wojny światowej.