Józef Stasiak całym sercem pokochał Rawicz

Dzieciństwo Józefa Stasiaka

Józef Stasiak urodził się 19 lutego 1922 r. w Gladbeck (Westfalia, Niemcy). Gdy miał trzy lata rodzina wróciła do ojczyzny i osiedliła się w Bojanowie. Tam ukończył szkołę powszechną i Państwową Średnią Szkołę Rolniczą. Podczas okupacji został skierowany do pracy w rolnictwie. Pracował kolejno u różnych gospodarzy w miejscowościach: Rojęczyn, Sowiny, Żylice i Trzebosz.

Losy Józefa Stasiaka po zakończeniu II wojny światowej

Po zakończeniu okupacji w 1945 r. mieszkał krótko z rodzicami w Bojanowie, a następnie 14 kwietnia 1945 r. wyprowadził się do Rawicza. W październiku 1947 r. zamieszkał w Żylicach, a latem 1948 r. ponownie przeniósł się z rodziną do Rawicza, gdzie mieszkał do końca życia

Pracował w wielu instytucjach państwowych. W kwietniu 1945 r. zatrudnił się jako pracownik biurowy na stacji PKP w Rawiczu. W kwietniu 1947 r podjął pracę w Starostwie Powiatowym w Rawiczu, które po reformie administracyjnej przekształcono w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, gdzie do września 1953 r. zajmował się sprawami rolnictwa (piastował m.in. stanowisko zastępcy kierownika Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa). Potem był instruktorem w Powiatowym Domu Kultury w Rawiczu. Od kwietnia 1955 do października 1960 r. był zatrudniony w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej jako kierownik Oddziału Kultury, a następnie (do września 1961 r.) w Miejskim Zakładzie Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Rawiczu. Ponadto (od października 1960 do października 1962 r.) zajmował stanowisko kierownika Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej w Miejskiej Górce. W Powiatowej Radzie Narodowej w Sierakowie zajmował stanowisko inspektora spółdzielni wodnych (od października 1962 do maja 1964), a następnie był sekretarzem w Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Sierakowie (od maja 1964 r. do października 1967 r.) Podjął też dodatkowe zatrudnienie w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w Lesznie (od czerwca 1965 r. do kwietnia 1966 r.), kilka miesięcy był kierownikiem administracyjno-gospodarczym Państwowego Przedsiębiorstwa Surowców Wtórnych w Rawiczu (od kwietnia 1966 r. do lutego 1967 r.). Krótko zatrudnił się w oddziale PKS w Lesznie, nieco dłużej pracował jako kierownik Państwowego Ośrodka Maszynowego w Sarnowie (od lipca 1967 r. do marca 1969 r.). Od lipca 1967 r., do momentu przejścia na emeryturę w grudniu 1981 r., pracował w Domu Kultury w Rawiczu.

Józef Stasiak pełnił także funkcję sekretarza Zarządu Powiatowego Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich (współdziałało ono z powiatami Wałcz i Trzebnica), przez szereg lat był przewodniczącym Zarządu Powiatowego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Był także jednym z inicjatorów powołania do życia pod koniec 1945 r. Rawickiego Kolejowego Klubu Sportowego, którego długie lata był sekretarzem. Wiele lat działał także w Związku Młodzieży Wiejskiej. Politycznie sprzyjał ,,lewej” stronie. Był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej, Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, później w szeregach Sojuszu Lewicy Demokratycznej pełnił przez dwie kadencje funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu.

Praca w rawickim domu kultury

Jego żywiołem okazała się szeroko pojęta kultura, która zyskała na długie lata swojego oddanego animatora. W latach 1953 - 1955 był instruktorem w Powiatowym Domu Kultury w Rawiczu. Później (okres 1969 - 1976) Józef Stasiak był zatrudniony jako kierownik klubu „Piwnica”, jednocześnie w latach 1970 - 1979 był instruktorem Powiatowej Poradni Pracy K.O. (kulturalno-oświatowej) w Domu Kultury w Rawiczu, a w latach 1979 - 1981 pracował na stanowisku kierownika Działu Administracyjno-Gospodarczego.

Działalność w amatorskim ruchu kulturalnym

Przez 17 lat działał w amatorskim ruchu kulturalnym Rawicza jako prezes Towarzystwa Przyjaciół Rawicza. Realizował w pełni dewizę Towarzystwa „Rawicz - miasto od innych droższe” oraz robocze hasło ,,Wszystko co rawickie - w legendzie i baśni, historii i dniu codziennym - nie jest nam obce”. Przyjaciele, współpracownicy i znajomi wspominają go jako pełnego werwy i pomysłów animujących kulturę lokalną, prawie do ostatnich dni. Krótko przed śmiercią chciał wziąć udział w tradycyjnym konkursie literackim, ogłoszonym przez leszczyńskie LSTK „Konfrontacje 2005”. Po długotrwałej chorobie, Józef Stasiak zmarł w Rawiczu 13 lipca 2005 r. w wieku 83 lat.

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Józef Stasiak z powodzeniem brał udział w konkursach na wspomnienia i pamiętniki dotyczące m.in. historii i dziejów miasta czy ziemi rawickiej. W 1980 r. zdobył III nagrodę w organizowanym przez Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne konkursie pamiętnikarskim o zasięgu krajowym „Działacze - Społeczeństwo - Kultura” oraz poznański „Nurt”.

Pracą ,,Gdy wszystko było pierwsze” zdobył trzecie miejsce. Za wspomnienia ,,Życie codzienne w okupowanych miastach i wioskach województwa leszczyńskiego w latach 1939 - 1945” w konkursie ogłoszonym przez Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne otrzymał pierwszą nagrodę (1982 r.).

Wspomnienia Józefa Stasiaka ukazują w ciekawy sposób pracę Polaków skierowanych do pracy przymusowej u niemieckich gospodarzy w okresie okupacji. W tej publikacji znajdują się także interesujące refleksje dotyczące postaw miejscowych Niemców (z Bojanowa i okolic) przed wybuchem II wojny, jak i w okresie okupacji. Autor opisuje również tragiczny los Żydów z obozu pracy przymusowej, przetrzymywanych w folwarku Biały Orzeł, należącym do majątku w Łaszczynie. Józef Stasiak obszernie opisał również wejście Rosjan do Bojanowa w 1945 r.

Józef Stasiak był także autorem kilku scenariuszy i widowisk historycznych m.in. z okazji odsłonięcia pomnika T. Kościuszki w Rawiczu (1983 r.) ,,Jeszcze Polska nie zginęła na Ziemi Rawickiej”

W 2002 r. został odznaczony statuetką ufundowaną przez Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne. Figura przedstawiająca zrywającego się do lotu Pegaza została wręczona mu przez dyrektorów leszczyńskiej i rawickiej biblioteki Małgorzatę Halec oraz Mirosławę Potkowską.

Statuetka została ufundowana z okazji 40-lecia istnienia WTK. Według zarządu towarzystwa przez te czterdzieści lat na terenie Wielkopolski działało kilku regionalistów zakochanych w swych ,,małych ojczyznach”. Przewodnim celem ich poczynań było dobro gminy, miasta czy powiatu. Jako jedyny przedstawiciel ziemi rawickiej został uhonorowany właśnie Józef Stasiak.

Za swoją działalność oraz osiągnięcia Józef Stasiak otrzymał szereg najwyższych odznaczeń. W 1979 r. Rada Państwa przyznała mu Złoty Krzyż Zasługi, a w 1981 r. został wyróżniony przez Ministerstwo Kultury i Sztuki odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Otrzymał także Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i Medal 40-lecia PRL.

Źródła: Józef Stasiak „Życie codzienne w okupowanych miastach i wioskach województwa leszczyńskiego w latach 1939 - 1945 ”, archiwum „Życia Rawicza”

Książka Józefa Stasiaka „Życie codzienne w okupowanych miastach i wioskach województwa leszczyńskiego w latach 1939 - 1945” dostępna jest online TUTAJ