Muzeum Ziemi Rawickiej na już 50 lat - przypominamy jego początki i ludzi, którzy tworzyli tę wyjątkową instytucję

Trudne początki muzeum w Rawiczu - gromadzenie i opracowanie zbiorów

Decyzję o utworzeniu muzeum podjęto w 1971 roku, ale jego uruchomienie nastąpiło po kilku latach, m.in. z powodu konieczności adaptacji pomieszczeń w zabytkowym Ratuszu (zajmowanych wcześniej przez administrację Miejskiego Handlu Detalicznego) na potrzeby nowej placówki. Muzeum mieściło się w całości na parterze ratusza, piętro zajmował USC.

Pomysł utworzenia regionalnego muzeum w Rawiczu rzucił zasłużony regionalista, Leon Nowak. 13 czerwca 1958 r. wygłosił w Sali Portretowej rawickiego ratusza prelekcję, poświęconą obchodom na ziemi rawickiej milenium państwa polskiego. W wystąpieniu poruszył między innymi kwestię inwentaryzacji i zbierania dokumentów archiwalnych dotyczących regionu oraz inwentaryzacji ruchomych zabytków związanych z regionem. Celem miało być pozyskanie eksponatów na wystawy w szkołach, a potem na ogólnopowiatową wystawę milenijną, której ciąg dalszy miał się przerodzić w Regionalne Muzeum Ziemi Rawickiej.

Inwentaryzacja miała uwzględniać darowizny, depozyty i kupna eksponatów od osób prywatnych. Zbiorowa wystawa wszystkich eksponatów z wystaw szkolnych odbyła się w Domu Kultury w Rawiczu.

- I teraz zaczęły się korowody - wspominał Leon Nowak.

Nie było odpowiedniego lokalu na zorganizowanie muzeum. Zajęło się tym Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze w Rawiczu - Komisja Opieki nad Zabytkami. W końcu lat sześćdziesiątych zarysowały się konkretne możliwości utworzenia muzeum dzięki dotacji 40 tys. zł z PTTK w Poznaniu. Była w tym zakresie gotowa już nawet uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Rawiczu, która zlecała utworzenie Muzeum Ziemi Rawickiej Oddziałowi PTTK w Rawiczu. Uchwała nr 87/140/71 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Rawiczu z dnia 6 lipca 1971 r. w sprawie utworzenia Muzeum Ziemi Rawickiej w paragrafie 1 zawierała zapis: „Tworzy się z dniem 1 lipca 1971 r. muzeum pod nazwą „Muzeum Ziemi Rawickiej w Rawiczu", zwane dalej muzeum". Do uchwały dołączono „Uzasadnienie" oraz „,Statut Muzeum Ziemi Rawickiej".

Inicjatywę przejął Wydział Oświaty i Kultury Powiatowej Rady Narodowej, który doprowadził do wydania 13 grudnia 1973 r. uchwały o uroczystym otwarciu Regionalnego Muzeum Ziemi Rawickiej.

Uroczystości otwarcia MZR; pierwszy z prawej: wizytator Czesław Sędłak, trzeci z prawej: inspektor szkolny Nawrocki, 13.12.1973 r.

Po wyprowadzeniu z ratusza administracji Miejskiego Handlu Detalicznego, można było przystąpić do remontu. Efekt był znakomity - rawicki ratusz otrzymał w 1978 r. nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki w konkursie na najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego. Nagrodą był obraz przedstawiający Józefa Benedykta hrabiego Leszczyńskiego, podkomorzego belskiego. Obraz ten wisi w sali Portretowej.

Pierwsze eksponaty dla muzeum zdobywał Władysław Trawiński, który jako przewodniczący Oddziałowej Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK pozyskał dla rawickiej placówki: starodruk z 1815 r. w formie wiersza opiewającego w języku niemieckim przyjęcie po kongresie wiedeńskim miasta Rawicza przez władze pruskie, starodruk z 1746 r. sławiący w formie wiersza jubileusz pracy pastora ewangelickiego w Rawiczu, dawne narzędzie kołodziejskie datowane na rok 1766, piłę do skrawania desek, komplet zdjęć formatu 20 x 30 cm przedstawiających uczestników powstania wielkopolskiego na ziemi rawickiej, polifon, kartusz gipsowy z herbami Orła Białego i Pogoni, szablę zachodnią (marokańską) z charakterystycznym drewnianym trzonkiem wyciętym w duży, mocno zagięty ząb na oparcie małego palca.

Ogromne zasługi w zbieraniu pierwszych eksponatów ma Zbigniew Łukowiak, który jako ówczesny dyrektor Domu Kultury w Rawiczu odwiedzał strychy na całej ziemi rawickiej i zwoził dla przyszłego muzeum obrazy, meble (dwie serwantki), lustra, ramy. Często przedmioty te były w opłakanym stanie i trzeba je było poddać renowacji.

Dom Kultury w Rawiczu ofiarował eksponaty etnograficzne - chusty, czepki, kryzy, dudy, kajdany z rawickiego więzienia na ręce i nogi, skrzynie cechowe.

Część eksponatów do zbiorów muzeum została przekazana przez Powiatową Radę Narodową w Rawiczu: tarcze Bractwa Kurkowego, obrazy, plany przebudowy ratusza z 1869 r., pieczęcie, monety i kasety wyjęte z kuli wieży ratuszowej podczas przeprowadzanego remontu.

Wiatr w żagle rawickiego muzeum - rozwój i późniejsza działalność

Pierwotnie eksponaty Muzeum Ziemi Rawickiej zgromadzone były w trzech salach: historii miasta i powiatu rawickiego, archeologicznej oraz etnograficznej. Pierwszym kierownikiem muzeum została Maria Sierpowska, natomiast nadzór nad działalnością merytoryczną instytucji sprawowało Muzeum Narodowe w Poznaniu.

W sierpniu 1979 roku z okazji Zjazdu Byłych Wychowanków Korpusów Kadetów została zorganizowana wystawa czasowa pamiątek kadeckich. Jej scenariusz opracował były kadet, artysta Wiktor Pawlikowski (również autor koncepcji odtworzenia pomnika Żołnierza Polskiego). Od tego momentu muzeum rozpoczęło gromadzenie materiałów archiwalnych, dzieł sztuki, egzemplarzy broni, odznaczeń, przedmiotów i fotografii dokumentujących historię Korpusu Kadetów nr 3/2 w Rawiczu, tworząc odrębny dział tematyczny - obecnie największy w Polsce zbiór muzealiów kadeckich, liczący ok. 850 eksponatów i archiwaliów. W 1989 r., po drugim Światowym Zjeździe Kadetów w Rawiczu, utworzono w naszym muzeum Izbę Kadecką im. ppłk. Jana Kamińskiego. Ważną rolę w propagowaniu kadeckich tradycji odegrała wieloletnia dyrektor muzeum - Bożena Rawluk-Raus.

Wystawa w salach galerii „Z historii i tradycji Korpusów Kadetów w Polsce”, która dała początek stałej ekspozycji kadeckiej w MZR, 27.08.1989 r.

Pamięć o Korpusie Kadetów propagowana jest również poprzez działalność wydawniczą (numer specjalny „Zwu Kadeckiego” 2000 r., „Korpus Kadetów nr 2/3 w Rawiczu” 2013 r., „Korpus Kadetów nr 3/2 w starej fotografii” 2014 r., „Korpus Kadetów w Rawiczu. Historia i tradycja” 2015, „Kadeckie barwy” 2020 r.). Za publikację albumu „Korpus Kadetów w Rawiczu. Historia i tradycja”, autorstwa Henryka Pawłowskiego, Muzeum Ziemi Rawickiej otrzymało nagrodę II „Izabella 2015” w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce.

Na początku lat 80. XX wieku ekspozycję stałą muzeum wzbogaciła wystawa „Kurkowe bractwa strzeleckie miast ziemi rawickiej” z kolekcją tarcz, portretów, klejnotów brackich i odznaczeń.

Dyrektor MZR Zbigniew Matysiak otwiera wystawę w nowej galerii. Po lewej - Zdzisław Maćkowiak, ówczesny naczelnik Miasta i Gminy Rawicz, 1980

W 1992 r. wystawą „350-lecie Bractwa Kurkowego w Rawiczu” upamiętniono jubileusz istnienia jednego z najstarszych stowarzyszeń w mieście.

Oprócz propagowania tradycji kadeckich muzeum zorganizowało po 1989 roku kilkaset wystaw czasowych o tematyce historycznej, dokumentacyjnej, etnograficznej i artystycznej.

Wystawy, nagrody, promocja walorów ziemi rawickiej

Pierwsza wystawa zagraniczna, malarstwa i grafiki czeskiego artysty Pavla Hlavatego, została zorganizowana w 1982 r. W ten sposób zapoczątkowano wieloletnią tradycję międzynarodowych wystaw plastycznych w Muzeum Ziemi Rawickiej.

W 1994 r. w rawickim ratuszu zostały zaprezentowane prace malarskie urodzonego w Panamie, artysty Amancio Chiari Arcia. Podobną rangę miała zorganizowana w 2013 r. wystawa chińskiego rękodzieła ludowego i rzemiosła artystycznego „Pięć barw smoka”. Pokazano na niej cenne eksponaty ze zbiorów Ambasady Chińskiej Republiki Ludowej w Warszawie.

Liczną publiczność zgromadziły wystawy malarstwa, rzeźby i fotografii artystów związanych z ziemią rawicką, m.in. Witolda Adamczyka, Tomasza Bzdęgi, Romana Dworaka, Jacka Jarczewskiego, Marka Klimaszewskiego, Stanisława Kukli, Zbigniewa Łukowiaka, Krzysztofa Skwary, Antoniego Suchaneckiego, Włodzimierza Trawińskiego, a także członków grup „Urbi” i „R4”.

Twórczość artystów nieprofesjonalnych, dzieci i młodzieży, muzeum promowało poprzez organizację cyklicznych wystaw oraz plenerów. W 2014 r. odbył się otwarty Przegląd Twórczości Amatorskiej, mający charakter niekonkursowej wystawy. Działanie jest kontynuowane jako Amatorski Konkurs Twórczości Plastycznej im. Romana Dworaka.

W ostatnich latach ważnym elementem działalności muzeum jest wspieranie lokalnych środowisk twórczych. Sale ekspozycyjne stały się miejscem spotkań rawickich artystów. MZR organizowało spotkania z twórcami, międzynarodowe plenery malarskie, konferencje, czy koncerty muzyczne.

Silny akcent muzeum kładzie na współpracę z władzami samorządowymi sąsiednich gmin, instytucjami kultury, takimi jak muzea regionalne, okręgowe czy narodowe, galerie, oraz szkołami, a także na kontakty międzynarodowe.

W 2001 r. muzeum było gospodarzem I Biennale Sztuki Europejskiej Rawicz - Pakosław - Rokosowo. Wydarzenie promujące sztukę współczesną zainicjowali twórcy zrzeszeni w rawickiej Grupie R4. W jego kolejnych edycjach wzięli udział artyści z Białorusi, Francji, Holandii, Litwy, Czech, Ukrainy, Rumunii, Niemiec, Włoch oraz Polski. Pokłosiem biennale była zorganizowana po raz pierwszy w 2004 r. ogólnopolska konferencja „Tożsamość kulturowa Polski w Unii Europejskiej”.

Wernisaż wystawy filatelistycznej w MZR z udziałem abp. Stanisława Gądeckiego, 2005 r.

Od 2006 r., dzięki nawiązaniu współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Poznaniu i Akademią Sztuk Pięknych we Wrocławiu, muzeum stało się miejscem spotkań artystów akademickich. Podczas piątej edycji biennale w 2009 r. zaprezentowano dorobek rektorów polskich i rumuńskich uczelni artystycznych. Od 2011 r. cykliczne spotkania ze sztuką współczesną odbywały się jako impreza artystyczna pod hasłem Rawickie Mosty Sztuki. W latach 2001 - 2016 roku kuratorem biennale i spotkań akademickich był prof. Jacek Jarczewski (dyrektor muzeum w latach 2012 - 2017). Wernisażom towarzyszyły każdorazowo konferencje naukowe, koncerty, plenery, pokazy, panele dyskusyjne, spotkania autorskie, a w 2017 r. również specjalny program warsztatów i prelekcji adresowanych do szerszego grona odbiorców, w tym dzieci i młodzieży. W konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku w Wielkopolsce za wystawę „16. Międzynarodowe Rawickie Mosty Sztuki” muzeum otrzymało wyróżnienie „Izabella 2016”.

28 lutego 2017 r. w Rawiczu zostały zorganizowane ogólnopolskie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Honorowym gościem w Muzeum Ziemi Rawickiej był Prezydent RP Andrzej Duda, który obejrzał m.in. okolicznościowe wystawy muzealne „Śladami zbrodni. Centralne Więzienie Rawicz 1945 - 1956” oraz „Kadeci Wyklęci”.

Kolejnym przełomem w działalności instytucji było otwarcie nowej, kompleksowo zaaranżowanej ekspozycji stałej muzeum, w maju 2018 r. podczas Nocy Muzeów. Po kapitalnym remoncie ratusza oraz przeprowadzeniu konserwacji ponad stu najcenniejszych eksponatów, zostały opracowane i przygotowane dla zwiedzających wystawy tematyczne w salach: etnograficznej, dawnych rzemiosł, brackiej, kadeckiej, Stanisława Kukli, portretowej oraz w historycznym gabinecie burmistrza.

Muzeum jest głównym organizatorem Rawickich Jarmarków Historycznych oraz wydarzeń kulturalnych w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa. Za tą działalność w 2019 r. Narodowy Instytut Dziedzictwa przyznał instytucji specjalne wyróżnienie. Natomiast w 2020 r. MZR otrzymało I nagrodę w konkursie Fundacji Muzeów Wielkopolskich za realizację programu edukacji regionalnej „Nasza historia - nasza tożsamość”.

W listopadzie 2018 r. przy Muzeum Ziemi Rawickiej został uruchomiony Punkt Informacji Turystycznej i Kulturalnej, którego zadaniem jest promocja nie tylko muzeum, ale również lokalnej oferty kulturalnej, walorów turystycznych oraz krajoznawczych ziemi rawickiej. Punkt otrzymał certyfikat Polskiego Systemu Informacji Turystycznej.

Obecna ekspozycja stała Muzeum Ziemi Rawickiej

Prezentowana obecnie stała ekspozycja, znacznie różni się od początkowej, ma na celu pokazanie najciekawszych momentów z dziejów miasta i okolic. Składa się z następujących działów: Sala Dawnych Rzemiosł, Sala Etnograficzna, Bractwo Kurkowe, Izba Kadecka, Sala im. St. Kukli, Poczet Portretów Właścicieli Rawicza oraz Reprezentacyjny Gabinet Burmistrza. Dysponuje również nowoczesną audiowizualną salą wystawową.

Ogółem w Muzeum Ziemi Rawickiej znajduje się około 2000 muzealiów artystyczno-historycznych i 425 eksponatów etnograficznych oraz ponad 600 eksponatów kadeckich.

Sala Dawnych Rzemiosł

Ta sala została połączona z salą Dawny Rawicz. Były tam fotokopie portretów właścicieli Rawicza, których oryginały znajdują się w Sali Portretowej ratusza i portret króla Polski Władysława IV. Eksponowane były również fotokopie dokumentów (oryginały znajdują się w Archiwum Państwowym w Poznaniu) związanych z historią miasta, w tym przywileju lokacyjnego Rawicza z pieczęcią królewską z 24 III 1638 r. oraz aktu fundacyjnego Rawicza wydanego 23 III 1639 r. przez Adama Olbrachta Przyjmę Przyjemskiego. Można było również zobaczyć panoramę miasta z początku XVIII wieku, jeszcze z czasów przed zniszczeniami, jakie dotknęły Rawicz w czasach wojny północnej (lata 1701 - 1719). Z tych fotokopii pozostał jedynie przywilej lokacyjny.

W tej sali znajdują się eksponaty związane z działalnością cechów rzemieślniczych oraz dwie kasety znalezione podczas remontu ratusza w latach 60., w kuli wieży. Dzieje lokalnego rzemiosła zostały zobrazowane przez prezentację narzędzi i maszyn (tkackie, kowalskie, stolarskie, szewskie, bednarskie, kapelusznicze). Są to najstarsze rawickie muzealia. Zobaczyć też można zdobione XVIII-wieczne skrzynie cechowe, tłoki pieczetne, czy puchary biesiadne.

Sala Etnograficzna

Na uwagę w tej sali zasługują trzy kompletne stroje ludowe (dwa kobiece i jeden męski) ze wsi Zakrzewo. Zobaczyć można także charakterystyczne dla Wielkopolski instrumenty ludowe, zdobione skrzynie wiejskie oraz przedmioty codziennego użytku. Najcenniejszymi eksponatami są rzeźby z kapliczek przydrożnych. Ekspozycję uzupełniają: mały warsztat tkacki, kołowrotki do przędzenia wełny, dwie maszyny do szycia, wózek dziecięcy oraz drewniany rower z początku XX w.

Sala Historii Bractwa Kurkowego

Patronem ekspozycji jest Roman Rybacki (1947 - 2003), który jako pierwszy Polak wywalczył w 2003 r. tytuł kurkowego Króla Europy.

Znajduje się w niej kilkanaście medali, a wśród nich dwa srebrne klejnoty Bractwa Kurkowego w Sarnowie i Miejskiej Górce, jest też łańcuch Króla Kurkowego z Miejskiej Górki (1925 r.). Eksponowane są także portrety Królów Kurkowych. Na uwagę zasługują dwa sztandary Bractwa Strzeleckiego z Sarnowy (1924 r. i 1934 r.). Osobną grupę eksponatów stanowią tarcze strzeleckie, najstarsza pochodzi z Jutrosina (1921 r.).

Salę uzupełniają dokumenty i zdjęcia obrazujące działalność Bractw w okresie międzywojennym oraz plansze przedstawiające ich poczynania w latach 1991 - 2001.

Izba Kadecka

Ekspozycję otwierają znaki graficzne trzech Korpusów Kadetów w II RP. Są w niej również podręczniki i książki byłych absolwentów, świadectwa szkolne, odznaki i legitymacje, medale, oryginalne mundury i kilka egzemplarzy broni.

Dwie gabloty zawierają pamiątki w postaci zdjęć i artykułów prasowych. Wśród nich znajdują się fotografie czterech dowódców rawickiego Korpusu Kadetów z krótkimi biogramami oraz zdjęcia kadry oficerskiej i kadetów.

W tej sali znajdują się także obrazy namalowane przez profesorów i wychowanków rawickiego Korpusu Kadetów.

Sala im. St. Kukli

Stanisław Kukla jet najbardziej znanym malarzem pochodzącym z okolic Rawicza. Urodził się w Chojnie, w 1906 r. Ostatnie lata życia spędził w Osieku, gdzie zmarł w 1992 r. W MZR eksponowanych jest 8 obrazów artysty, tematycznie związanych z krajobrazem ziemi rawickiej oraz martwe natury.

Sala Portretowa - poczet portretów właścicieli Rawicza

Portrety dawnych właścicieli Rawicza znajdowały się w Sali Portretowej już w okresie międzywojennym. Były to podobizny: Adama Olbrachta Przyjmy-Przyjemskiego, Aleksandra Kostki, Stanisława Kretkowskiego, Jana Kazimierza Sapiehy, Katarzyny Agnieszki Sapieżyny, Jana Mycielskiego, ponadto króla Jana III Sobieskiego i króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Obrazy te w okresie stalinowskim zostały zdeponowane w Centralnej Składnicy Muzealiów Ministerstwa Kultury i Sztuki w Kozłówce. Na swoje miejsce wróciły 1968 r. (oprócz porteru króla Stanisława Augusta Poniatowskiego).

Kilka portretów pochodzi z XVIII wieku, są sygnowane nazwiskami malarzy: G. S. i C.S. Knoefvela i Z. Zieglera. Niektóre, być może, zostały zamówione przez ostatniego właściciela Rawicza J. N. Mycielskiego.

Ponadto w sali znajduje się portret burmistrza Kazimierza Czyszewskiego, namalowany przez Władysława Sanoka w 1925 r.

Reprezentacyjny Gabinet Burmistrza

Sąsiaduje z Salą Portretową, w której odbywały się posiedzenia rady miejskiej i najważniejsze uroczystości.

Zobaczyć w nim można portret Tytusa Działyńskiego (kopia słynnego obrazu namalowanego w 1861 r. przez Leona Kaplińskiego, należącego do zbiorów Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk). Obraz w drewnianej złoconej ramie z ornamentem roślinnym, należał do kolekcji rodowych pamiątek Czartoryskich z Sielca Starego.

Jest także portret Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, jeden z licznych wizerunków „matki rodu Zamoyskich”, uważanej w kręgach arystokratycznych za najpiękniejszą Polkę przełomu XVIII i XIX stulecia. Obraz pochodzi z XIX w., należy do kolekcji rodowych pamiątek Czartoryskich z Sielca Starego, namalowany według oryginału J. Grassiego, zdobiony kartuszem herbowym.

Gabinet burmistrza uzupełniają: kolekcja szkła secesyjnego, komplet mebli gabinetowych, pianino marki Ecke (była to rawicka firma funkcjonująca od końca lat 20. XX w. do wybuchu II wojny światowej).

Dyrektorzy Muzeum Ziemi Rawickiej

W 50-letnim okresie działalności muzeum funkcję dyrektorów placówki pełniło siedem osób. Pierwszą dyrektorką MZR była Maria Sierpowska. Po niej placówką kierowali: Zbigniew Matysiak, Daniel Szczepaniak, Bożena Raus (przez 24 lata), prof. dr hab. Jacek Jarczewski i Witold Giejdasz. Od 18 kwietnia 2017 roku dyrektorem placówki jest Adriana Miara.

Stanowisko pierwszego kierownika Muzeum Ziemi Rawickiej w 1971 r. objęła Maria Sierpowska. Jej powierzono zadanie organizacji instytucji, stworzenia pierwotnej ekspozycji stałej, a także opracowania, zinwentaryzowania, zabezpieczenia i konserwacji pozyskanych eksponatów. Przed rozpoczęciem pracy w Rawiczu odbyła jako historyk praktykę zawodową w Muzeum Narodowym oraz Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Jest autorką pierwszego muzealnego informatora pt. „Muzeum w Rawiczu” (1972). 13.12. 1973 r. przyjęła z rąk przedstawicieli lokalnych władz symboliczny klucz do muzeum. W 1976 r. odeszła ze stanowiska i odtąd swoje życie osobiste oraz zawodowe związała z Wrocławiem.

Od 1976 do 1981 kierownikiem muzeum był Zbigniew Matysiak. W latach późniejszych pracował w Gdańsku, a od 2005 roku był dyrektorem Ośrodka Sportu i Rekreacji w Rawiczu i pełnił tę funkcję do przejścia na emeryturę w 2015 r.

1 marca 1981 r. dyrektorem MZR został historyk Daniel Olgierd Szczepaniak, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i dotychczasowy pracownik Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości – Fortu VII. Do jego osiągnięć należała organizacja pierwszych wystaw czasowych, również międzynarodowych, sztuki współczesnej w muzealnej galerii, opracowywanie katalogów wystaw, m.in. malarstwa grupy „URBI” oraz licznych publikacji popularnonaukowych. Przez wiele lat Daniel Szczepaniak prowadził badania nad dziejami rodów ziemiańskich z okolic Krotoszyna i Koźmina Wielkopolskiego. Pracował jako kustosz w Muzeum Regionalnym w Krotoszynie. Jest autorem licznych publikacji popularyzujących wiedzę o historii ziemi rawickiej i koźmińskiej. Od wielu lat jest aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Koźmina Wielkopolskiego.

W maju 1987 r. dyrektorem MZR została Bożena Rawluk-Raus (1951-2013), zatrudniona w Muzeum Ziemi Rawickiej od 1983 r. Ukończyła historię na Uniwersytecie Wrocławskim oraz Podyplomowe Studium Muzealnicze w Toruniu. Przez wiele lat aktywnie uczestniczyła w działalności środowiska kadeckiego w Polsce, współorganizowała Światowe Zjazdy Kadetów II RP i współtworzyła muzealną ekspozycję kadecką, równolegle z bogatym archiwum. Jednocześnie publikowała artykuły z dziedziny historii i muzealnictwa w prasie regionalnej. Była autorką monografii „30 lat Muzeum Ziemi Rawickiej”, wydanej w 2004 r. Historia nie była jej jedyną pasją. Kolekcjonowała szkło artystyczne, była miłośniczką sztuki antyku i Dalekiego Wschodu, ponadto malarstwa na jedwabiu. Na wystawach zbiorowych i indywidualnych prezentowała własnoręczne prace malarskie. Po 24 latach pracy na stanowisku kierowniczym przeszła na emeryturę.

W latach 2012-2017 dyrektorem muzeum był prof. dr hab. Jacek Jarczewski, dotychczasowy kustosz dyplomowany, inicjator oraz kurator Biennale Sztuki Europejskiej, Rawickich Mostów Sztuki, Akademickich Spotkań Artystów, ogólnopolskich konferencji kulturalnych i wielu innych wydarzeń promujących sztukę współczesną. Artysta malarz, twórca autorskiej techniki malarstwa haptycznego, założyciel i wieloletni członek grupy twórczej „R4”, profesor Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, nadał Muzeum Ziemi Rawickiej rangę ważnego ośrodka sztuki współczesnej na pograniczu dwóch europejskich regionów. Obecnie - profesor nadzwyczajny i prodziekan Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Prowadzi Pracownię Technik Malarskich i Rysunkowych oraz Działań Innowacyjnych.

Od lutego do kwietnia 2017 r. obowiązki dyrektora muzeum pełnił historyk i kustosz placówki, Witold Giejdasz. Był koordynatorem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych z udziałem prezydenta RP Andrzeja Dudy.

Od 2017 r. dyrektorem Muzeum Ziemi Rawickiej jest Adriana Miara. Bogate doświadczenie w dziedzinie zarządzania instytucjami kultury zdobyła na Dolnym Śląsku, pracując przez dekadę na stanowisku dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świdnicy, gdzie była jednocześnie kuratorem wystaw edukacyjnych i artystycznych, m.in. w dziedzinie fotografii. Za szczególne zaangażowanie w rozwój kulturalnej współpracy międzynarodowej została wyróżniona tytułem „Osobowość polsko-czeskiego pogranicza” (2017). Doświadczenia te przeniosła na grunt rawicki, znacząco rozwijając współpracę Muzeum Ziemi Rawickiej z innymi instytucjami kultury w Wielkopolsce, organizacjami pozarządowymi oraz Südsauerlandmuseum w mieście partnerskim Attendorn w Westfalii. Stworzyła autorski program edukacji regionalnej „Nasza historia – nasza tożsamość”, realizowany od 2017 r. i nagrodzony przez Fundację Muzeów Wielkopolskich. Jest koordynatorką cyklicznych wydarzeń kulturalnych, takich jak: Rawicki Jarmark Historyczny, Weekend z kulturą ludową Hazów, Europejskie Dni Dziedzictwa, Noc Muzeów, ponadto kuratorką wystaw czasowych sztuki współczesnej. Do jej osiągnięć należy aktywizacja środowisk wiejskich Gminy Rawicz w dziedzinie dokumentowania i popularyzacji elementów lokalnego dziedzictwa kultury, w tym szczególnie mikroregionu Hazów. W 2018 r. przy Muzeum Ziemi Rawickiej założyła certyfikowany Punkt Informacji Turystycznej i Kulturalnej. Aktualna ekspozycja stała muzeum została zaaranżowana według autorskiej koncepcji dyrektor Adriany Miary.

Źródła: muzeum.rawicz.pl, muzeawielkopolskie.pl Przewodnik po Muzeum Ziemi Rawickiej https://issuu.com/rawicki/docs/sklada_ksiazki

O uroczystej gali z okazji 50-lecia Muzeum Ziemi Rawickiej można przeczytać TUTAJ