Do końca 2023 roku trzeba wymienić „kopciuchy” - czyli piece centralnego ogrzewania, które nie spełniają norm ochrony środowiska. Tak stanowi uchwała sejmiku wojewódzkiego. Gminy, aby zachęcić mieszkańców do wymiany źródeł ciepła, oferują dotacje.

Z danych przekazanych przez wszystkie gminy powiatu rawickiego w sierpniu 2023 roku, wynika, że do wymiany pozostało 6827 pieców. Warto przy tym zaznaczyć, że po 31 sierpnia 2023 roku wnioski o gminne dotacje na wymianę pieców można było składać tylko w gminie Miejska Górka (do 31.10.2023).

Uchwały antysmogowe w Wielkopolsce. Od 1 stycznia 2024 roku zakaz ogrzewania "kopciuchami"

Uchwała antysmogowa, obowiązująca w Wielkopolsce od 2018 roku, „dawała” nam czas na wymianę kopciuchów do końca 2023 roku.

Na ostatnim posiedzeniu Sejmiku Województwa Wielkopolskiego, które odbyło się 18 grudnia, radni zajęli stanowisko wobec apelu gmin o przesunięcie terminu wejścia w życie zakazu używania najgorszej jakości kotłów do ogrzewania - tzw. "kopciuchów".

Podjęte przez sejmik w 2017 roku uchwały antysmogowe mają na celu poprawę jakości powietrza, a zakaz dotyczący "kopciuchów" ma wejść w życie od 1 stycznia 2024 roku. Jednak wiele wielkopolskich domów wciąż jest ogrzewanych piecami bezklasowymi.

- Kilkadziesiąt wielkopolskich gmin skierowało w ostatnim czasie do samorządu województwa pisma z uchwałami, w których apelują o wydłużenie tego terminu, powołując się m.in. na niestabilną sytuację ekonomiczną i polityczną oraz zaburzenia na rynku paliw, a także na nieposiadanie przez mieszkańców środków na wymianę starych urządzeń - informuje Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.

Jednak sejmik, póki co, nie planuje zmian w obowiązujących uchwałach antysmogowych. Zwrócono uwagę, że sformułowania zawarte w apelach były ogólne i nie poparte konkretnymi danymi czy analizami, które uzasadniałyby zmianę postanowień. Stanowisko przyjęto przy 25 głosach za i 7 przeciwko.

Głosowanie poprzedziła burzliwa dyskusja. Część radnych sugerowała wydłużenie terminu o pół roku, argumentując, że wielu mieszkańców nie stać na wymianę pieców i fakt, że zakaz wchodzi w życie w połowie sezonu grzewczego. Z drugiej strony padły argumenty o długim, sześcioletnim okresie przygotowawczym, przykładach samorządów, które dofinansowały mieszkańcom wymianę pieców oraz względach zdrowownych.

Warto zaznaczyć, że w stanowisku umieszczono zapis, że jeśli samorządy gmin swoje wnioski poprą mertytorycznymi przesłankami - np. wynikami ankiet czy ekspertyz, zostaną one ponownie przeanalizowane.

Można było skorzystać z dofinansowania

W powiecie rawickim, by zachęcić mieszkańców do wymiany pieców, dotacji udzielały samorządy Rawicza, Bojanowa i Miejskiej Górki. We wszystkich trzech gminach można było uzyskać wsparcie w wysokości do 50% kosztów zakupu i wymiany pieca. Jednak w każdej wsparcie osiągało inne wartości - w Rawiczu maksymalna kwota dotacji wynosiła 4.000 zł, w Bojanowie - 3.000 zł, a w Miejskiej Górce - 2.500 zł. Aby takie wsparcie otrzymać, należało złożyć wniosek do odpowiedniego urzędu.

Natomiast we wszystkich gminach powiatu rawickiego prowadzone są punkty, w których można otrzymać pomoc w wypełnieniu wniosków do programu rządowego "Czyste Powietrze".

Choć dokładnie nie wiadomo, ile jeszcze "kopciuchów" zostało w powiecie rawickim do wymiany, to urzędy dysponują danymi dotyczącymi liczby osób, które skorzystały z samorządowego wsparcia na to zadanie.

- Gmina Rawicz nie prowadzi ewidencji kotłów. Jedyne dane, które są w naszym posiadaniu pochodzą z ewidencji CEEB. Dofinansowania prowadzone są trzytorowo: gminna dotacja, w ramach programu "Czystego powietrza dla budynków jednorodzinnych" i w ramach "Ciepłego mieszkania - dla mieszkań posiadających kotły na paliwo stałe" - przekazuje Centrum Informacyjne Burmistrza.

Dotacje na wymianę źródeł ciepła w gminie Rawicz:

2020 - 90 dotacji na kwotę 266 tys. 350,41 zł
2021 - 90 dotacji na kwotę 223 tys. 212,42 zł
2022 - 20 dotacji na kwotę 77 tys. 111 zł
2023 - 21 dotacji na kwotę 79 tys. 325,17 zł

W ramach rządowego programu za pośrednictwem gminy Rawicz w 2019 roku złożono 9 wniosków, w 2020 roku - 22 wnioski, w 2021 - 30 wniosków, w 2022 - 32 wnioski, a w 2023 - 43 wnioski.

Gmina Miejska Górka przez ostatnie cztery lata również udzielała dotacji na wymianę "kopciuchów".

2020 - 36 osób, 89 tys. 936,91 zł
2021 - 55 osób, 165 tys. zł
2022 - 32 osoby, 130 tys. zł
2023 - dane uzyskamy wraz z początkiem nowego roku

Samorząd w budżecie na kolejny rok nie przewiedział już jednak puli na tego rodzaju wsparcie. Dlaczego?

- W związku z tym, że - zgodnie z aktualną decyzją sejmiku - czas na wymianę tych najgorszych pieców, czyli tzw. kopciuchów minął, to nie możemy już ich dofinansowywać. Jeśli sytuacja się zmieni, pewnie możliwa będzie też zmiana w budżecie - mówi Jacek Stróżyk, naczelnik wydziału komunalnego Urzędu Miejskiego w Miejskiej Górce.

Z gminnej pomocy do wymiany pieca nadal będa mogli jednak skorzystać mieszkańcy gminy Bojanowo, gdzie na 2024 rok zarezerwowano kwotę 120 tys. zł, a także rawiczanie, bo w planie finansowym gminy na 2024 roku przygotowano 200 tys. zł na ten cel.

W gminie Bojanowo do tej pory wsparcia udzielono 89 mieszkańcom na łączną kwotę 266 tys. 404,08 zł:

2020 - 29 pieców (16 węglowych, 9 gazowych, 3 na biomasę, 1 na prąd) - łączna kwota dotacji 87 tys. 995, 90 zł
2021 - 39 pieców (14 węglowych, 13 gazowych, 12 na biomasę) - 115 tys. 408, 18 zł
2022 - 9 pieców (9 na biomasę) - 27 tys. zł
2023 - 12 pieców (5 gazowych, 7 na biomasę) - 36 tys. zł.

Kary za posiadanie "kopciuchów"

Warto wiedzieć, że za niewymienienie kotła możemy zostać ukarani. Sankcje stosowane w przypadku naruszenia postanowień uchwały antysmogowej, określone zostały w art. 334 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z tym przepisem, kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa, podlega karze grzywny - nawet do 5 tys. zł. Należy pamiętać, że gminy sprawdzają też, czym palimy w piecu.

Terminy wymiany kotłów i pieców w województwie wielkopolskim (na podstawie uchwały antysmogowej w woj. wielkopolskim):

Od 1 maja 2018 nie można było w nowych budynkach montować ogrzewania niezgodnego z uchwałą.
Do 1 stycznia 2024 mieszkańcy woj. wielkopolskiego musieli pozbyć się kotłów niespełniających wymogów emisyjnych i sprawności żadnej z klas normy PN-EN 303-5:2012.
Do 1 stycznia 2026 używać można pieców i kominków niespełniających docelowych wymogów uchwały, po tym terminie należy je wymienić albo doposażyć w instalację filtrującą spaliny do poziomu wymaganego przez ekoprojekt (EcoDesign), chyba że urządzenie będzie osiągało sprawność min. 80%.
Od 1 stycznia 2028 wprowadza się zakaz używania kotłów i pieców spełniających wymogi emisyjne klas 3 i 4 normy PN-EN 303-5:2012 na terenie całego województwa.

Piece (5)

Piece kaflowe mają zniknąć do 1 stycznia 2026

Kontrola pieców w gminie Bojanowo. Co warto wiedzieć?

Piece kaflowe w mieszkaniach komunalnych